اختلالات خوردن درواقع نوعی بیماری با منشأ روانی است که باعث ایجاد عادات غذایی ناسالم می‌شود. این اختلال که به‌تازگی تحت تأثیر عوامل محیطی و شبکه‌های اجتماعی تشدید شده است، باید زودتر درمان شود چراکه عدم توجه به این موضوع می‌تواند خطرات زیادی را برای افراد مبتلابه اختلال خوردن ایجاد کند. اگر فکر می‌کنید که ممکن است شما یا اطرافیانتان به عارضه مبتلا باشید، این مقاله از سایت پزشک اول را از دست ندهید.
انواع مختلف اختلال خوردن کدامند؟
متأسفانه اختلال خوردن پدیده رایج در بین جوامع کنونی است که باید برای رفع آن چاره‌ای اندیشید، اما قبل از شناخت راه‌های درمان بهتر است، با انواع اختلالات تغذیه‌ای آشنا شوید تا بتوانیم این بیماری را بهتر بشناسیم و برای درمان آن اقدام کنیم.
اختلال پرخوری عصبی
پرخوری عصبی یکی معروف‌ترین از اختلالات خوردن است. معمولاً این بیماری در دوران نوجوانی و اوایل بزرگ‌سالی نمایان می‌شود و زنان، بیشتر از مردان به این اختلال مبتلا می‌شوند. در پرخوری عصبی یا بولیمیا فرد براثر یک مشکل یا اتفاق بیش‌ازاندازه غذا می‌خورد تا جایی که نمی‌تواند از غذاخوردن در هنگام عصبانیت دست بکشد. این دسته از افرادی معمولاً علائم زیر را تجربه می‌کنند.
- خوردن غذا به‌سرعت و مخفیانه
- احساس عدم کنترل و دست کشیدن از غذا قبل از سیرشدن
- احساس ناراحتی، شرم، انزجار یا گناه
این دسته از افراد در هنگام پرخوری عصبی غذاهایی مصرف می‌کنند که فاقد ارزش غذایی است و تداوم این فرآیند می‌تواند زمینه‌ساز بروز بیماری‌هایی نظیر دیابت نوع 2، سکته مغزی یا بیماری‌های قلبی باشد.
اختلال بی اشتهایی عصبی
بی اشتهایی عصبی یا آناروکسیا نوعی اختلال خوردن محسوب می‌شود که معمولاً در دوران کودکی و نوزادی مشاهده می‌شود. افراد مبتلابه این عارضه معمولاً علاقه‌ای به خوردن غذا ندارند و از بوها، طعم‌ها، رنگ‌ها، بافت‌ها یا در برخی موارد از گرمای غذا احساس تنفر دارند. این دسته از افراد با پیروی از این سبک زندگی ممکن است با بیماری‌هایی نظیر کاهش قد، سوءتغذیه و ... مواجه شوند.
اختلال هرزه خواری
اختلال هرزه خواری یا پیکا درواقع بیماری با منشأ روانی است که در آن بیمار موادی که فاقد ارزش غذایی هستند را مصرف می‌کند. این بیماری که معمولاً در کودکان بیشتر مشاهده می‌شود، شاید بی‌ضرر باشد؛ اما تداوم این اختلال می‌تواند مشکلات زیادی را برای شخص پدید آورد. خاک، مو، یخ، نشاسته ذرت، کائوچو و ... موادی هستند که افراد مبتلابه اختلال هرزه‌خواری از آن‌ها مصرف می‌کنند. بانوان باردار و کودکان مبتلابه اوتیسم، ناتوانی‌های ذهنی یا اسکیزوفرنی بیشتر در معرض خطر اختلال هرزه‌خواری هستند.
اختلال ارتورکسیا
متأسفانه اختلال ارتورکسیا با تمایل مردم به استفاده از فضای مجازی به اوج خود رسیده است. در این اختلال بیمار تمرکز زیادی بر مصرف تغذیه سالم دارد. در نگاه اول شاید این موضوع چندان بد نباشد؛ اما زمانی که شخص با وسواس برچسب‌های غذایی را مشاهده می‌کند و بسیاری از مواد غذایی را از ترس ناسالم بودن حذف می‌کند، موضوع کمی خطرناک می‌شود. شاید عجیب به نظر برسد اما افراد مبتلابه اختلال ارتورکسیا باوجود وسواس در انتخاب مواد غذایی بیشتر مستعد چاقی هستند، زیرا این دسته از افراد با وسواس بیش‌ازحد در انتخاب مواد غذایی و مصرف کم غذا بدن را وادار به استپ وزنی می‌کنند.
بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت خود شیفته
علائم ابتلا به اختلال خوردن کدامند؟
اگرچه روانپزشک باید اختلال غذا خوردن را تشخیص دهد، اما گاهی بروز برخی علائم می‌تواند زنگ خطری برای شناخت عارضه اختلال خوردن باشد. ازجمله مهم‌ترین علائم این عارضه میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- کاهش یا افزایش چشمگیر وزن در اثر وسواس فکری
- احساس نگرانی در حین سرو غذا در یک میهمانی
- یبوست
- عدم تحمل سرما
- شکم‌درد و بی‌حالی
- اجتناب از غذاخوردن
- ترس شدید از افزایش وزن
- عدم رضایت از اندام
- انکار احساس گرسنگی
- بیش‌ازحد ورزش کردن
- پختن غذا برای دیگران بدون غذاخوردن
- وزن زدن مکرر
- نامنظم شدن دوره قاعدگی
- اختلالات تمرکزی
- نتایج آزمایش غیرمعمول آزمایشگاهی مانند کم‌خونی، سطوح پایین تیروئید، سطوح پایین هورمون، پتاسیم پایین، تعداد کم گلبول‌های سفید خون، ضربان قلب آهسته
- سرگیجه
- غش کردن
- پوست خشک
- نازک شدن مو
- ضعف عضلانی
- بهبود ضعیف زخم
- عملکرد ضعیف سیستم ایمنی
اختلال غذا خوردن چه عوارضی دارد؟
شاید عجیب به نظر برسد؛ اما اختلال تغذیه یا اختلال خوردن می‌تواند پیامدهای تهدیدآمیزی را برای افراد مبتلابه این بیماری در پی داشته باشد؛ زیرا این بیماری می‌تواند علاوه بر اختلال در سلامت جسمی موجب اختلال روحی و عاطفی شود. در ادامه این بخش بیشتر در مورد اختلالات تغذیه خواهیم نوشت.
ضعف سیستم قلبی عروقی
با مصرف کالری کمتر شخص به بدن خود فرمان می‌دهد که باید بافت بدن را به‌عنوان سوخت بسوزاند. در چنین مواقعی ماهیچه‌ها از اولین اندام‌هایی هستند که شکسته می‌شوند، با تداوم این موضوع نبض و فشارخون روند کاهی را در پیش می‌گیرند که درنهایت این موضوع سبب می‌شود تا قلب سوخت کمتری برای پمپاژ خون داشته باشد. این عارضه در درازمدت می‌تواند منجر به ضربان قلب نامنظم و نارسایی قلبی و حتی مرگ شود.
اختلال در دستگاه گوارش
هم‌زمان با شروع محدودیت غذایی ممکن است عارضه‌هایی زیادی مانند موارد زیر در شخص بروز کند.
- استفراغ مکرر
- معده درد
- نفخ
- نوسانات قند خون
- بروز عفونت‌های باکتریایی
- یبوست
- پرخوری
- پارگی معده
- انسداد فیزیکی روده
- بروز عفونت‌هایی مانند توکسوپلاسموز و توکسوکاریازیس
- مسمومیت غذایی
ایجاد اختلالات نورولوژیکی
اگرچه مغز وزن چندانی ندارد، اما معمولاً تا یک‌پنجم کالری روزانه مصرف می‌کند. رژیم غذایی نامناسب، روزه گرفتن و اختلال خوردن منجر می‌شود تا مغز انرژی لازم برای انجام فعالیت خود نداشته باشد. این اختلال ممکن است با علائمی نظیر بی‌حسی و سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها نمایان شود.
در پایان باید متذکر شویم که اگرچه علائم مختلفی، می‌تواند بسترساز اختلال خوردن شود، اما این عارضه در صورت مراجعه زودهنگام به پزشک کاملاً درمان خواهد شد. ولی عدم توجه به این موضوع می‌تواند مشکلات زیادی را برای شما و اطرافیانتان پدید آورد که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها میتوان به بروز سرطان اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: بیماری آتاکسی
چه افرادی در معرض ابتلا به اختلال تغذیه قرار دارند؟
طبق نظر روانپزشک اختلال تغذیه بیشتر در افرادی دیده می‌شود که تحت تأثیر عوامل مختلفی سعی بر چاقی یا لاغری دارند. طبق یک تحقیق کلی افرادی با عارضه و اختلالات زیر بیشتر در معرض خطر اختلال خوردن هستند.
- افرادی باسابقه وراثتی
- بیماران مبتلابه اضطراب، افسردگی و اعتیاد
- کسانی که از رژیم‌های غذایی خودسرانه پیروی می‌کنند.
- بیماران مبتلابه دیابت نوع 1
- افرادی که ازنظر علم روانشناسی کمال‌گرا هستند.
- کسانی که تحت تأثیر دیگران، گمان می‌کنند که لاغری بهتر از تناسب‌اندام است.
- افرادی که مداوم در معرض تمسخر دیگران هستند.
- اشخاصی که بیشتر ساعات شبانه‌روز خود را در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند.
اختلالات تغذیه چگونه درمان می شوند؟
خوشبختانه امروزه راه‌های مؤثر و نسبتاً خوبی برای درمان اختلالات خوردن وجود دارد. اکنون‌که به‌طور کامل با انواع این اختلا، علائم و عوارض آن آشنا شدید، بهتر است با راه‌های درمان آن نیز آشنا شوید.
درمان اختلال خوردن با برنامه تغذیه ای مناسب
درمان با برنامه تغذیه‌ای مناسب یکی روش‌های درمانی کارآمد و مؤثر شناخته می‌شود که در این روش بیمار تحت نظر درمانگر با جایگزینی غذاهای سالم و ترک عادات بد سعی می‌کند تا این بیماری را درمان کند. معمولاً از این روش درمانی برای درمان پرخوری عصبی استفاده می‌شود.
روان درمانی اختلالات تغذیه
ازآنجایی‌که این اختلال منشأ روانی دارد، پس میتوان با مراجعه به روانپزشک تا حد قابل‌توجهی این بیماری را درمان کرد. در این روش درمانی پزشک پس از بررسی شرح‌حال و شرایط شخص سعی بر کنترل و مهار این بیماری دارد. معمولاً روان‌درمانی اختلالات تغذیه بسیار مناسب افراد مبتلابه اختلال ارتورکسیا است.
دارو درمانی اختلالات خوردن
در برخی مواقع نیز استفاده از دارو تنها راهکاری برای درمان این اختلال است. این شیوه درمانی معمولاً زمانی پیشنهاد می‌شود که شخص در مدت‌زمان طولانی با این اختلال مواجه است و روش‌های دیگر درمانی بر روند درمان تأثیری چندانی نداشته است. در چنین شرایطی روانپزشک ممکن است برای درمان پرخوری عصبی از دارودرمانی استفاده کند.
درمان اختلال خوردن از طریق بستری
گاهی نیز برای درمان اختلال خوردن، افسردگی و مهار اضطراب، پزشک دستور مراقبت در فضای بیمارستان را می‌دهد. این روش درمانی معمولاً کمتر از سایر روش‌های درمانی رخ می‌دهد و در این سبک درمانی پزشک با اصلاح رژیم غذایی و درمان روان شخص، سعی بر درمان او دارد.
بیشتر بخوانید: اختلال خواندن
جمع‌بندی
در این مقاله توضیح دادیم که اختلال خوردن چیست و گفتیم و آن را نوعی بیماری با منشأ روانی معرفی کردیم. در این بیماری شخص تحت تأثیر عواملی مختلفی سعی بر عدم مصرف غذا، وسواس انتخاب غذا و یا پرخوری می‌شود. متأسفانه این عارضه نوعی بیماری جدی است که در نسل کنونی بیشتر مشاهده می‌شود.
ژنتیک، عوامل محیطی، اختلالاتی روان‌شناختی و ... تنها بخشی از دلایلی است که سبب می‌شود اغلب مردم بدون اینکه بدانند به این بیماری مبتلا شوند. با توجه به همه‌گیری این بیماری، توصیه ما این است که برای درمان، هر چه سریع‌تر اقدام کنید. چراکه عدم توجه به این بیماری می‌تواند زمینه‌ساز بروز بسیاری از بیماری‌های عصبی، گوارشی، عروقی و ... باشد. بنابراین پیشنهاد ما این است که در یک کلینیک تخصصی اعصاب و روان یا کلینیک روانشناسی امن درمان خود را شروع کنید.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید