لرزش دست ناشی از انقباضات ریتمیک و غیرارادی عضلات است. برخی از این لرزش‌ها کاملا طبیعی هستند؛ اما تعدادی از آن‌ها زنگ خطری برای وجود یک بیماری زمینه‌ای هستند؛ بنابراین لازم است اطلاعاتمان را درباره علت لرزش دست در جوانی و میانسالی کامل کنیم.
این عارضه می‌تواند برای انجام کارهای ساده یا ظریفی مثل بالاآوردن لیوان چای، نوشتن، آشپزی یا اصلاح، دردسرساز شود. اگر می‌خواهید علت بروز لرزش دست، روش‌های پیشگیری و درمان آن را بشناسید پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله همراه کلینیک پزشک اول باشید.
رعشه یا لرزش دست چیست؟
به حرکات غیرارادی و غیرقابل‌کنترل دست، لرزش دست می‌گویند. در مراحل ابتدایی این لرزش‌ها بسیار خفیف هستند؛ اما با گذشت زمان و عدم انجام اقدامات مناسب ممکن است شدت یابند. همچنین ممکن است شدت این بیماری در موقعیت‌ها و شرایط استرس‌زا افزایش یابد و شما را به دردسر بیندازد.
نگران نباشید! این بیماری معمولا خطرناک نیست؛ ولی به‌مرور و با افزایش شدت آن، می‌تواند شما را برای انجام کارهای روزمره با مشکلات فراوانی روبرو کند. با بالارفتن سن، احتمال بروز این عارضه بیشتر می‌شود (درصد زیادی از مبتلایان بالای 65 سال هستند). به‌طورکلی این عارضه در دو دسته کلی زیر قرار می‌گیرد:
- در حال استراحت: این نوع لرزش هنگام استراحت عضلات افزایش می‌یاید. مانند لرزش ناشی از بیماری پارکینسون
- در زمان فعالیت: این نوع لرزش با انجام فعالیت‌های مختلف و انقباض عضلات شدت می‌یابد.
علت لرزش دست چیست؟
همه ما لرزش‌های خفیفی در دست‌هایمان تجربه می‌کنیم که به آن لرزش‌های فیزیولوژیک گفته می‌شود. این لرزش‌ها طبیعی هستند و لازم نیست برای آن‌ها اقدامات خاصی انجام دهید؛ اما لرزش‌های غیرطبیعی که نیازمند توجه هستند به دلایل زیر ایجاد می‌شوند:
- مصرف کافئین، تیروئید پرکار، استرس، خستگی، کم‌خوابی و قند پایین لرزش فیزیولوژیک دست‌هایتان را تشدید می‌کند؛
- مصرف داروها می‌تواند به این عارضه منجر شود. داروی ضدافسردگی بوپروپیون (ولبوترین)، داروی ضدآریتمی آمیودارون (کوردارون)، سالبوتامول، آمفتامین و کورتیکو استروئید از جمله مواردی هستند که منجر به این اتفاق می‌شوند.
- پارکینسون عامل دیگر لرزش اندام‌ها است. اگر در مراحل اولیه پارکینسون هستید، ممکن است لرزش‌های خفیفی را در دست‌ها تجربه کنید که با حرکت‌دادن آن‌ها متوقف می‌شود. به همین دلیل به آن resting tremor یا لرزش در حال استراحت گفته می‌شود.
- لرزش اساسی یا Essential tremor جزو لرزش‌های خوش‌خیم است. از دست‌ها شروع می‌شود و به بازو، سر و تارهای صوتی سرایت می‌کند. علت بروز این بیماری به طور دقیق مشخص نیست؛ اما انگشت اتهام بیشتر به سمت ژنتیک و وراثت است.
- آسیب به مخچه باعث لرزش در دست‌ها می‌شود. یکی از وظایف مخچه، هماهنگ‌کردن حرکات مختلف است. سکته مغزی، تومور مغزی و مولتیپل اسکلروزیس (MS) باعث آسیب به مخچه و در نهایت لرزش در دست می‌شوند.
- ترک یا اعتیاد به الکل می‌تواند منجر به این اتفاق شود. این عارضه موقتی است و به میزان اعتیاد بستگی دارد. در اعتیادهای خفیف این لرزش فقط چند روز ادامه می‌یابد؛ اما در موارد شدید ممکن است تا یک سال ادامه پیدا کند.
- کمبود ویتامین B باعث ایجاد لرزش در دست‌ها یا سوزن‌سوزن‌شدن آن‌ها می‌شود. عدم توجه کافی به مصرف گوشت، تخم مرغ و شیر باعث پایین آمدن سطح این ویتامین در بدن می‌شود.
- مصرف سیگار می‌تواند منجر به این عارضه شود. نیکوتین موجود در سیگار وارد جریان خون می‌شود و ضربان قلبان را افزایش می‌دهد. این افزایش ضربان قلب باعث افزایش استرس و لرزش در دست‌هایتان می‌شود.
- ژنتیک: در برخی موارد، لرزش دست‌ها ممکن است به دلایل ژنتیکی رخ دهد و در خانواده‌ها به ارث برسد. لرزش اساسی یک نمونه از این نوع لرزش است.
- خستگی عضلانی: استفاده بیش از حد از عضلات دست یا خستگی عضلانی نیز می‌تواند موجب لرزش دست‌ها شود. این نوع لرزش معمولاً پس از استراحت از بین می‌رود و نیاز به درمان خاصی ندارد. انجام تمرینات استراحتی و کاهش فعالیت‌های سنگین می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
- بیماری‌های سیستمیک: برخی بیماری‌های سیستمیک مانند نارسایی کلیه، نارسایی کبد و لوپوس می‌توانند باعث لرزش دست‌ها شوند. این بیماری‌ها معمولاً علائم گسترده‌تری دارند و نیاز به تشخیص و درمان توسط پزشک متخصص دارند.
- عوامل روانی مختلفی همچون اضطراب اجتماعی، ترس و استرس روانی نیز می‌توانند موجب لرزش دست‌ها شوند. مشاوره روان‌شناسی و درمان‌های روانپزشکی می‌توانند به کاهش این نوع لرزش کمک کنند.
علت لرزش دست در جوانی
همان‌طور که اشاره شد، لرزش دست در سنین بالا ایجاد می‌شود؛ اما علت اصلی ایجاد لرزش در سنین جوانی استرس، مصرف کافئین و خستگی ناشی از کار زیاد است. اگر زیر چهل سال هستید با انجام اقداماتی مانند کاهش مصرف کافئین، کاهش استرس و استراحت می‌توانید لرزش را در دستتان کنترل کنید. در غیر این صورت لازم است به پزشک مراجعه کنید و اقدامات درمانی جدی‌تری را دنبال کنید.
مطالعه بیشتر: دلیل لرزش دست و پا هنگام عصبانیت
علت لرزش دست هنگام استرس
لرزش دست و پا هنگام استرس به دلیل فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک و آزاد شدن هورمون‌های استرس مانند آدرنالین و کورتیزول رخ می‌دهد. این هورمون‌ها باعث افزایش ضربان قلب، فشار خون و تحریک عضلات می‌شوند که به صورت لرزش در دست‌ها و پاها نمود پیدا می‌کند. علاوه بر این، استرس و اضطراب موجب تحریک بیش از حد سیستم عصبی مرکزی می‌شوند که این تحریکات عصبی نیز به لرزش عضلات منجر می‌شود. خستگی، کمبود خواب و فشار روانی ناشی از استرس نیز می‌توانند این وضعیت را تشدید کنند.
دلایل لرزش دست در نوزادان
لرزش دست نوزادان، که معمولاً به آن "لرزش نوزادان" یا "رعشه نوزادان" گفته می‌شود، می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند. این لرزش‌ها معمولاً در نوزادان تازه متولد شده یا نوزادان در حال رشد مشاهده می‌شود و ممکن است به طور موقت و طبیعی باشند. در اینجا به برخی از علل رایج لرزش دست در نوزادان اشاره شده است:
- سیستم عصبی در حال رشد
- سردی یا عدم راحتی
- خستگی یا گرسنگی
- نارسایی یا آسیب‌های عصبی
- تحریکات محیطی
لرزش دست نشانه چیست؟
لرزش دست می‌تواند نشانه وجود اختلال در بخش‌های مختلف مغز و نخاع و یکی از بیماری های مغز و اعصاب باشد. برای مثال اگر هنگام انجام کارهای ظریفی مثل بستن دکمه دچار لرزش در دست می‌شوید؛ یعنی بافت‌های مخچه آسیب دیده‌اند. سکته مغزی، تومور، MS باعث ایجاد این آسیب می‌شوند. همچنین لرزش ناشی از پارکینسون. نشانه آسیب به ساختارهایی از مغز است که مسئولیت کنترل حرکت را برعهده دارند.
پیشگیری از لرزش دست
شایع‌ترین علت لرزش دست ناشی از استرس زیاد، مصرف کافئین و بی‌خوابی است. برای کاهش احتمال ابتلا بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید:
- شب‌ها حداقل 7 ساعت بخوابید: خواب شبانه کافی به تنظیم سیستم عصبی کمک می‌کند.
- از الکل خودداری کنید: مصرف الکل توانایی شما برای کنترل عضلاتتان را کاهش می‌دهد و لرزش‌های عصبی دستتان را افزایش می‌دهد.
- مصرف کافئین و نیکوتین را محدود کنید: دم‌نوش‌ها را جایگزین قهوه، چای، کولا و سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار کنید. همچنین از کشیدن سیگار خودداری کنید.
- اضطراب و استرستان را کاهش دهید: برای کاهش استرس و اضطرابتان از روان‌درمانی، یوگا، تکنیک‌های تنفسی استفاده کنید.
- غذاهای غنی از ویتامین B استفاده کنید: غلات کامل، تخم مرغ، برنج قهوه‌ای، سیب‌زمینی، گوشت و جگر را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
راه های درمان لرزش دست
درمان لرزش دست متناسب با علت ایجاد آن است. روش‌های دارویی و غیردارویی مختلفی که برای کاهش این عارضه تجویز می‌شود شامل موارد زیر است:
- تغییر سبک زندگی: محدودکردن عواملی که باعث ایجاد لرزش در دست می‌شوند، اولین درمان غیردارویی است. کاهش مصرف کافئین، الکل، نیکوتین و روان‌درمانی می‌تواند در کاهش این عارضه بسیار موثر باشد. همچنین تقویت عضلات دست با کمک ورزش بسیار مفید است.
- درمان‌های دارویی: بتابلاکرها (مانند پروپانولول)، بنزودیازپین‌ها و داروهای ضدتشنج در کاهش این عارضه موثر هستند و جزو اولین درمان‌های دارویی هستند که برایتان تجویز می‌شود؛ اما به دلیل عوارض جانبی این داروها ممکن است تجویز آن برای همه مناسب نباشد.
- تزریق بوتاکس: بوتاکس می‌تواند به بهبود لرزش و صدا کمک کند. این درمان در دسته درمان‌های کمتر تهاجمی قرار می‌گیرد.
- تحریک عمقی مغز یا Deep brain stimulation: این روش جراحی برای لرزش‌های مقاوم به دارو استفاده می‌شود. در این روش الکترودهایی در قسمت‌هایی از مغز که با لرزش دست مرتبط هستند قرار می‌گیرد. انتهای این الکترودها به سیم‌هایی متصل است که از گردن عبور می‌کنند و به یک محرک الکتریکی نزدیک قفسه سینه متصل می‌شوند. سپس سیگنال‌هایی با استفاده از این سیم‌ها به الکترودها اعمال می‌شود که در نهایت به کنترل علائم این عارضه منجر می‌شود.
- استفاده از امواج اولتراسونیک (Focused Ultrasound): طی این روش، قسمتی از تالاموس مغز که مسئول هماهنگی حرکات است، توسط امواج اولتراسونیک مورد هدف قرار می‌گیرد. این امواج باعث سوزاندن بافت‌های آسیب‌دیده مغز و درنتیجه درمان لرزش ایجادش در دست اتفاق می‌افتد.
چه زمانی برای لرزش دست باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر به‌تازگی متوجه لرزش غیرطبیعی دست‌هایتان شده‌اید، لازم است به پزشک مراجعه کنید. پزشکتان در اولین قدم آزمایش‌های مختلفی را تجویز می‌کند تا علت ایجاد این عارضه را تشخیص دهد. بعد از تشخیص دقیق و صحیح می‌توانید درباره روش‌های درمان با درمانگرتان مشورت کنید. معمولا در موارد خفیفی که کیفیت زندگی‌تان را مختل نکرده نیاز به درمان خاصی وجود ندارد.
در موارد جدی‌تر انتخاب بهترین روش درمانی با حداقل عوارض ممکن است، چالش‌هایی را برای شما و پزشکتان ایجاد کند؛ بنابراین لازم است در انتخاب پزشک و مرکز درمانی مورد نظرتان حداکثر دقت را داشته باشید.
درمان لرزش دست در کلینیک پزشک اول
یکی از موثرترین گام‌ها برای درمان لرزش دست، تشخیص علت دقیق بروز آن است. با تشخیص دقیق میتوان درمان متناسب را تجویز کرد؛ بنابراین لازم است به دکتر متخصص مغز و اعصاب متعهد و دلسوز مراجعه کنید. همچنین برای کاهش رفت‌وآمدها و صرفه‌جویی در هزینه و وقت بهتر است به کلینیکی مراجعه کنید که دارای تجهیزات و امکانات مختلف است. کلینیک پزشک اول یکی از مجهز‌ترین مراکز درمانی برای درمان این بیماری است.
پرسنل دلسوز و متعهد این مرکز درمانی با کمک جدیدترین روش‌ها و تکنولوژی‌ها می‌توانند بهترین خدمات را برای درمان این عارضه ارائه کنند. برای تعیین نوبت ویزیت می‌توانید با شماره‌های درج‌شده در سایت تماس بگیرید.
کلام پایانی
همان‌طور که اشاره شد طیف گسترده‌ای از عوامل و بیماری‌ها می‌توانند علت لرزش دست باشند. در اغلب موارد این لرزش‌ها خفیف هستند و نیاز به اقدام درمانی خاصی ندارند؛ بلکه با تغییر سبک زندگی میتوان تا حد خوبی آن‌ها را کنترل یا درمان کرد. لرزش اساسی دست یا Essential tremor علت دیگر بروز این عارضه است که معمولا به درمان‌های دارویی پاسخ می‌دهد. درصد کمی از این لرزش‌ها هم ناشی یک بیماری زمینه‌ای جدی مانند پارکینسون یا MS است.
اگر به‌تازگی لرزش‌های غیرطبیعی در دست‌هایتان ایجاد شده، نگران نباشید! پیشنهاد می‌کنیم در گام اول به پزشک مراجعه کنید تا با تشخیص علت آن، علاوه بر جلوگیری از پیشرفت این عارضه اقدامات موثری برای کنترل و درمان آن انجام شود. کلینیک مغز و اعصاب در مرکز درمانی پزشک اول یکی از بهترین مراکز برای کنترل و درمان لرزش دست است. مطمئن باشید در مرکز درمانی ما بهترین روش متناسب با شرایطتان تجویز خواهد شد.
کلینیک پزشک اول
پست قبلی
پست بعدی
لرزش دست به حرکات غیرارادی و غیرقابل‌کنترل دست‌ها گفته می‌شود که ممکن است در ابتدا خفیف باشند و با گذشت زمان شدت یابند. این لرزش‌ها می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند استرس، مصرف کافئین، خستگی، بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون و اختلالات سیستمیک باشند. تشخیص دقیق علت لرزش دست از طریق معاینات پزشکی و آزمایش‌های مختلف توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب انجام می‌شود.
عوامل مختلفی می‌توانند باعث لرزش دست شوند، از جمله:
- استرس و اضطراب: شرایط استرس‌زا می‌توانند لرزش را تشدید کنند.
- مصرف کافئین و نیکوتین: این مواد محرک می‌توانند لرزش را افزایش دهند.
- بیماری‌های عصبی: بیماری‌هایی مانند پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس (MS) می‌توانند به لرزش دست منجر شوند.
- کمبود ویتامین B: کمبود این ویتامین می‌تواند باعث لرزش دست شود.
- مصرف داروها: برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی و ضدآریتمی ممکن است لرزش دست را ایجاد کنند.
- ژنتیک: لرزش اساسی یا Essential tremor می‌تواند به دلایل ژنتیکی رخ دهد.
پیشگیری و کاهش لرزش دست می‌تواند با تغییرات در سبک زندگی و رعایت نکات زیر ممکن باشد:
- کاهش مصرف کافئین و نیکوتین: جایگزینی دم‌نوش‌ها به جای نوشیدنی‌های کافئین‌دار و خودداری از مصرف سیگار.
- مدیریت استرس و اضطراب: استفاده از تکنیک‌های تنفسی، یوگا و روان‌درمانی.
- خواب کافی: حداقل 7 ساعت خواب شبانه به تنظیم سیستم عصبی کمک می‌کند.
- مصرف غذاهای غنی از ویتامین B: مانند غلات کامل، تخم‌مرغ، برنج قهوه‌ای و گوشت.
- خودداری از مصرف الکل: الکل می‌تواند توانایی کنترل عضلات را کاهش دهد.
روش‌های مختلفی برای درمان لرزش دست وجود دارد که بسته به علت اصلی لرزش، پزشک ممکن است یکی یا ترکیبی از روش‌های زیر را پیشنهاد دهد:
- تغییر سبک زندگی: کاهش مصرف کافئین، الکل و نیکوتین و مدیریت استرس.
- درمان دارویی: استفاده از بتابلاکرها، بنزودیازپین‌ها و داروهای ضدتشنج.
- تزریق بوتاکس: این روش می‌تواند به بهبود لرزش کمک کند.
- تحریک عمقی مغز (Deep Brain Stimulation): این روش جراحی برای لرزش‌های مقاوم به دارو استفاده می‌شود.
- امواج اولتراسونیک (Focused Ultrasound): این روش با سوزاندن بافت‌های آسیب‌دیده مغز به کنترل لرزش کمک می‌کند.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید