افرادی که با مشکلاتی مانند فراموشی اطلاعات شخصی، یادگیری اطلاعات جدید، یادآوری اطلاعات قبلی و به‌خاطر سپردن مراحل یک فرآیند مواجه هستند، دیگر نباید نگران باشند. این افراد از طریق یک روش جدید غیرتهاجمی در حوزه شناختی و با استفاده از دستگاه tdcs در یک کلینیک مغز و اعصاب قابل درمان هستند.
تقویت حافظه با تحریک الکتریکی مغز باعث دوبرابر شدن دقت، تمرکز و سرعت یادگیری می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که تحریک جزئی و بی‌خطر بخش‌هایی از مغز با کمک دستگاه تحریک الکتریکی مغز (tdcd) نه‌تنها باعث تقویت حافظه می‌شود، بلکه در توسعه مهارت‌های حرکتی نیز نقش دارد. در این مقاله قصد داریم درباره چگونگی تقویت حافظه با این روش و همچنین مراحل و عوارض آن اطلاعات بیشتری ارائه دهیم.
چگونه تحریک الکتریکی حافظه را تقویت می کند؟
عوامل متعددی مانند افزایش سن، بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی، خواب ضعیف، استرس، عادات ناسالم و آسیب‌های مغزی منجر به کاهش حافظه می‌شوند. یکی از روش‌های نوین برای تقویت حافظه استفاده از روش tdcs یا تحریک الکتریکی مغز است.
از مهم‌ترین مزایای این روش می‌توان به بهبود رمزگذاری و بازیابی حافظه، بهبود حافظه کاری پیشرفته، کاهش زوال شناختی، غیرتهاجمی بودن، ایمن بودن، بهبودی سریع و عوارض جانبی اشاره کرد. تحریک الکتریکی مغز یا tdcs با افزایش نوروپلاستیسیته، تعدیل شبکه‌های مغزی و افزایش توجه و تمرکز باعث تقویت حافظه می‌شود. در ادامه راجع‌به هر یک از این موارد توضیح خواهیم داد:
افزایش نوروپلاستیسیته یا سازماندهی مجدد و ایجاد اتصالات عصبی جدید در مغز
تقویت حافظه با تحریک الکتریکی مغز نوروپلاستیسیته یا سازماندهی مجدد و ایجاد اتصالات عصبی جدید در مغز را افزایش می‌دهد. سازماندهی مجدد و ایجاد اتصالات جدید در مغز نقش بسیار مهمی در تقویت یادگیری و افزایش قدرت حافظه دارد. با تحریک الکتریکی، انعطاف‌پذیری سیناپسی و ارتباطات عصبی نواحی از مغز که با حافظه درگیر هستند، تقویت شده و باعث بهبود عملکرد حافظه می‌شوند.
تعدیل شبکه‌های مغزی
در تشکیل و بازیابی حافظه چندین شبکه از مغز با هم هماهنگ هستند. تحریک الکتریکی با تعدیل شبکه‌های مغزی عملکرد حافظه را بهبود می‌بخشد. به‌عنوان مثال برای تقویت عملکرد حافظه کاری باید قشر جلوی پیشانی پشتی جانبی (DLPFC) با کمک دستگاه tdcs تحریک شود. تحریک بخش هیپوکامپ (Hippocampus) به‌عنوان یکی از شبکه‌های کلیدی مغز در تثبیت حافظه، یادگیری اطلاعات جدید و پردازش اطلاعات مربوط به مکان و مسیریابی، باعث بهبود حافظه بلندمدت می‌شود.
بهبود قدرت توجه و تمرکز
ارتباط بین توجه و تمرکز وحافظه بسیار نزدیک است. بهبود توجه و تمرکز از طریق تحریک الکتریکی مغز منجر به رمزگذاری و بازیابی بهتر اطلاعات می‌شود. در واقع با کمک این روش و تقویت فرآیندهای توجه و تمرکز از طریق تحریک نواحی مانند قشر سینگولیت قدامی (ACC) به‌طور غیر مستقیم می‌توان حافظه را نیز بهبود بخشید. قشر سینگولیت قدامی یکی از نواحی مغز است که با توجه و تمرکز ارتباط دارد.
مراحل تقویت حافظه با تحریک الکتریکی مغز
دستگاه تحریک الکتریکی مغز یا tdcs یک دستگاه کوچک باتری‌خور است که امکان تنظیم مدت زمان و شدت تحریکات الکتریکی از طریق کنترل پنل آن وجود دارد. مراحل تقویت حافظه با استفاده از این دستگاه به این صورت است که ابتدا الکترودهای دستگاه روی سر قرار می‌گیرد.
برای ثابت شدن الکترودها از گیره یا سربند استفاده می‌شود. هر یک از الکترودها از طریق سیم به دستگاه وصل هستند با روشن شدن دستگاه جریان الکتریکی با فرکانس و شدت خاص از طریق الکترودها و عبور از پوست سر، جمجمه و مایعات بین آن وارد قشر مغز (کورتکس) می‌شود.
این امواج با تحریک فعالیت نورون‌های عصبی و تاثیر روی افزایش یا کاهش فعالیت‌های مغزی باعث تقویت حافظه می‌شوند. همچنین توانایی حرکتی را نیز بهبود می‌بخشند. به این نکته توجه داشته باشید که مراحل تحریک الکتریکی مغز حتما باید توسط یک پزشک متخصص انجام شود؛ زیرا پزشک باتوجه‌به علائم افراد می‌داند که الکترودها را در کدام یک از قسمت‌های سر قرار دهد.
چه کسانی منع استفاده از tdcs دارند؟
کسانی که نباید برای آنها از روش تحریک الکتریکی مغز یا tdcs استفاده کرد، عبارت‌اند از:
- افرادی که در قلب خود باتری دارند.
- افرادی که در قلب آنها دستگاه تنظیم ضربان وجود دارد.
- افرادی که روی پوست سر آنها زخمی و خراشیده است.
- افرادی که سابقه ابتلا به صرع، تشنج و تومور مغزی دارند.
- در خانم‌های باردار و افراد زیر 10 سال نیز بهتر است که از تحریک الکتریکی استفاده نشود؛ زیرا امواج الکتریکی مستقیما وارد مغر می‌شوند.
عوارض دستگاه tdcs
تحقیق درباره تقویت حافظه با تحریک الکتریکی مغز و عوارض احتمالی آن همچنان ادامه دارد؛ اما خوشبختانه تابه‌حال عوارض جانبی خاص و نگران‌کننده‌ای درباره استفاده از دستگاه tdcs اعلام نشده است. تحریک الکتریکی مغز یکی از روش‌های بی‌خطر و غیرتهاجمی است و درصورت استفاده درست تحت نظر متخصص هیج عارضه جدی و خطرناکی به‌همراه ندارد.
با این حال عوارض جانبی بسیار جزئی که ممکن است در اثر اتصال الکترودها به پوست سر ایجاد شوند، عبارت‌اند از: قرمزی، گزگز، خارش، سوزن‌سوزن شدن حالت تهوع، سرگیجه، سردرد و خواب‌آلودگی. این عوارض در تعداد کمی از افراد ایجاد می‌شود و معمولا پس از یک تا دو جلسه برطرف خواهند شد.
نکته بسیار مهمی که در رابطه با عوارض دستگاه tdcs وجود دارد، این است که شدت و میزان بروز این عوارض جزئی به عواملی مانند مدت زمان تحریک الکتریکی مغز، میزان شدت جریان الکتریکی، استفاده درست یا نادرست از این دستگاه نیز بستگی زیادی دارد؛ بنابراین توصیه می‌شود که برای اثربخشی بهتر و جلوگیری از ایجاد عوارض تقویت حافظه با تحریک الکتریکی مغز را تحت نظر متخصصان باتجربه و حرفه‌ای انجام دهید.
آیا تحریک الکتریکی مغز درد دارد؟
همانطور که در بخش‌های قبلی نیز توضیح دادیم، تقویت حافظه با تحریک الکتریکی مغز یک روش غیرتهاجمی و بدون درد است؛ اما افراد در طول جلسات درمانی و در دقایق اولیه ممکن است گرمای خفیف روی پوست سر، احساس خارش و سوزن سوزن شدن را تجربه کنند. این علائم به مرور زمان و پس از چند دقیقه کاهش پیدا می‌کنند.
شدت علائم به عواملی مانند کیفیت و کارایی دستگاه tdcs، نحوه تنظیم شدت جریان و همچنین مدت زمان استفاده بستگی دارد. متخصص طبق پروتکل درمانی تعداد جلسات و مدت زمان آنها را مشخص می‌کند؛ اما به‌طور معمول هر جلسه بین 10 تا 30 دقیقه به طول می‌انجامد. بعد از اتمام زمان تعیین‌شده دستگاه به‌طور خودکار خاموش خواهد شد.
برای تحریک الکتریکی مغز به کجا مراجعه کنیم؟
برای تقویت حافظه با تحریک الکتریکی مغز باید به یکی از معتبرترین کلینیک مغز و اعصاب مراجعه کنید. این کلینیک‌ها متعهد به ارائه پیشرفته‌ترین درمان‌ها هستند و به افراد کمک می‌کنند که علاوه بر تقویت حافظه توانایی‌های شناختی خود را نیز بهبود ببخشند.
پرسنل این کلینیک‌ها را تیم مجربی از متخصص مغز و اعصاب تشکیل داده‌اند. طرح‌های درمانی شخصی‌سازی شده، استفاده از به روزترین و پیشرفته‌ترین فناوری‌های دنیا برای ارائه درمان‌های ایمن و تاثیرگذار، مراقبت‌های تخصصی و ایجاد محیطی راحت و حمایتی برای بیماران از ویژگی‌های دیگر بهترین کلینیک‌های تخصصی مغز و اعصاب است.
سخن پایانی
در این مقاله راجع‌به تقویت حافظه با تحریک الکتریکی مغز (tdcs) صحبت کردیم و توضیح دادیم که این روش نوین با تحریک جزئی و غیرتهاجمی مغز دقت، تمرکز و حافظه را تقویت می‌کند. در ادامه چگونگی تقویت حافظه با این روش از طریق افزایش نوروپلاستیسیته یا سازماندهی مجدد و ایجاد اتصالات عصبی جدید در مغز، تعدیل شبکه‌های مغزی و بهبود قدرت توجه و تمرکز را شرح دادیم.
مراحل استفاده از دستگاه tdcs و نحوه قرارگیری الکترودهای آن روی پوست سر، موارد منع استفاده از این دستگاه برای افراد دارای باتری قلب، افراد مبتلا به صرع و تشنج، زنان باردار و کودکان زیر 10 سال و عوارض احتمالی این روش بی‌خطر موارد دیگری بود که درباره آنها توضیح داده شد. در پایان نیز به اهمیت مراجعه به یکی از معتبرترین کلینیک‌های مغز و اعصاب برای انجام تحریک الکتریکی تحت نظر متخصص اشاره کردیم.
این روش با افزایش نوروپلاستیسیته، تعدیل شبکه‌های مغزی و تقویت تمرکز و توجه به بهبود حافظه کمک زیادی می‌کند.
تحریک الکتریکی مغز معمولاً بی‌خطر است؛ اما ممکن است عوارضی جزئی و موقتی مانند قرمزی، سوزن‌سوزن شدن، خارش، سردرد و سرگیجه در برخی افراد ایجاد شود که بعد از یک یا دو جلسه برطرف می‌شود.
این روش غیرتهاجمی و بدون درد است؛ اما ممکن است در ابتدا فرد احساس گرما، خارش یا سوزن‌سوزن شدن خفیفی در پوست سر داشته باشد که پس از چند دقیقه کاهش پیدا می‌کند.
افراد دارای باتری قلب، دستگاه تنظیم ضربان، زخم روی پوست سر، سابقه صرع، تشنج یا تومور مغزی، زنان باردار و کودکان زیر ۱۰ سال بهتر است از این روش استفاده نکنند.
توصیه می‌شود برای انجام این روش به یکی از کلینیک‌های معتبر مغز و اعصاب که از متخصصان حرفه‌ای و دستگاه‌های پیشرفته استفاده می‌کنند، مراجعه شود.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید