گرایش جنسی چیست و چگونه تعیین می شود

گرایش جنسی یکی از جنبه‌های مهم هویت انسان است که تأثیر عمیقی بر روابط و درک ما از خودمان و دیگران دارد. اما واقعاً گرایش جنسی چیست و چگونه می‌توان آن را تعریف کرد؟ افراد ممکن است سوالات مختلفی درباره این موضوع داشته باشند، از جمله اینکه آیا گرایشات جنسی یک انتخاب است؟ یا چگونه می‌توان گرایش جنسی خود را فهمید؟ همچنین شناخت انواع گرایشات جنسی و دسته‌بندی آن‌ها در درک بهتر این جنبه پیچیده از زندگی مفید خواهد بود.

در این مقاله، به تمامی این سوالات، از تعریف اولیه تا بررسی تست‌های تعیین گرایش جنسی، خواهیم پرداخت. اگر در این مسیر با ابهاماتی مواجهید، دریافت مشاوره جنسی نیز راهنمای شما خواهد بود و پیشنهاد می‌کنیم برای گرفتن مشاوره با بهترین روانپزشکان، روانشناسان بالینی و همچنین مشاوران پزشکی ارتباط بگیرید.  

منظور از گرایشات جنسی چیست؟

گرایش جنسی به معنای کشش عاطفی، جنسی یا روانی فرد به جنسیت خاص یا جنسیت‌های مختلف است. این گرایشات می‌توانند شامل تمایلات به جنس مخالف، هم‌جنس، یا حتی هیچ‌کدام از این‌ها باشند. این مفهوم در طول تاریخ تغییرات زیادی را تجربه کرده و هنوز هم جزو موضوعات پربحث در جوامع مختلف به شمار می‌رود. آگاهی از انواع گرایشات جنسی به افراد کمک می‌کند تا درک بهتری از هویت خود و دیگران پیدا کنند و به روابط انسانی کمک می‌کند که در فضایی از احترام و پذیرش شکل بگیرند.

در گذشته، گرایش جنسی تنها به تمایلات دگرجنس‌گرایانه محدود می‌شد، اما در دنیای مدرن، طیف وسیعی از گرایشات جنسی شناسایی شده‌اند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. این گرایشات می‌توانند تحت تأثیر عوامل زیستی، روانی و اجتماعی قرار بگیرند. مهم است که بدانیم این تمایلات و کشش‌ها بخشی طبیعی از هویت انسان‌ها هستند و درک آن‌ها به پذیرش تنوع جنسی کمک می‌کند.

در بسیاری از مواقع، افراد ممکن است با سوالات زیادی در خصوص گرایشات جنسی مواجه شوند. آیا این گرایشات می‌توانند تغییر کنند؟ آیا انتخابی هستند؟ این‌ها سوالاتی هستند که در ادامه به آن‌ها پاسخ خواهیم داد. برای دریافت مشاوره در این زمینه، مراجعه به کلینیک روانشناسی جنسی قطعا اثربخش و مفید خواهد بود.

انواع گرایشات جنسی

گرایشات جنسی شامل مجموعه‌ای از تمایلات و کشش‌های عاطفی و جنسی است که افراد در طول زندگی خود تجربه می‌کنند. این گرایشات متنوع هستند و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی انواع گرایشات جنسی و توضیح هر کدام به صورت دقیق خواهیم پرداخت.

دگرجنس‌گرا

دگرجنس‌گرا به افرادی گفته می‌شود که تمایل عاطفی و جنسی به افراد جنس مخالف خود دارند. این نوع یکی از رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین انواع گرایشات جنسی است. افراد دگرجنس‌گرا به طور طبیعی به افراد جنس مخالف خود کشش دارند و این تمایل در بیشتر فرهنگ‌ها و جوامع به عنوان هنجار اجتماعی در نظر گرفته می‌شود.

در جوامع پیشرفته و باز، افراد دگرجنس‌گرا از آزادی بیشتری برای ابراز هویت جنسی خود برخوردارند، اما در جوامعی که هنوز گرایشات جنسی غیر متعارف را نمی‌پذیرند، افراد دگرجنس‌گرا ممکن است با فشارهای اجتماعی روبه‌رو شوند. با این حال، این گرایش همچنان به عنوان گرایش اصلی در بسیاری از جوامع شناخته می‌شود.

دو جنس‌گرا یا بایسکشوال

افراد بایسکشوال یا دو جنس‌گرا به هر دو جنس مخالف و هم‌جنس خود کشش دارند. این گرایش جنسی به این معناست که فرد تمایل جنسی و عاطفی به هر دو جنس مخالف و هم‌جنس خود تجربه می‌کند. بایسکشوال‌ها ممکن است در برخی مواقع تمایل بیشتری به جنس خاصی احساس کنند و در مواقع دیگر این تمایل به جنس دیگر منتقل شود. این تغییرات به هویت جنسی فرد بستگی دارد.

این گرایش در برخی افراد ثابت است، در حالی که برای برخی دیگر در طول زمان تغییر می‌کند. برخلاف تصور عموم، بایسکشوال‌ها هیچ‌کدام از جنس‌ها را بیشتر از دیگری دوست ندارند، بلکه به هر دو جنس کشش دارند.

برخی افراد ممکن است تصور کنند که بایسکشوال‌ها در واقع در تلاشند که هویت جنسی خود را پنهان کنند و در نتیجه آن‌ها را به عنوان کسانی که «بین دو جنس قرار دارند» می‌شناسند. اما در واقع، بایسکشوال‌ها هویت جنسی خود را کاملاً معتبر و طبیعی می‌دانند و تمایل دارند که این هویت را به صورت آزادانه ابراز کنند.

همجنس‌گرا (گی و لزبین)

همجنس‌گرا به افرادی گفته می‌شود که تمایل جنسی و عاطفی به افراد هم‌جنس خود دارند. این گروه شامل دو دسته اصلی گِی‌ها (همجنس‌گرایان مرد) و لزبین‌ها (همجنس‌گرایان زن) است. افراد گِی و لزبین معمولاً به افراد هم‌جنس خود کشش جنسی و عاطفی دارند و این گرایش به شکل‌های مختلف در هر فرد بروز می‌کند.

این نوع گرایش جنسی به عنوان یک تمایل طبیعی شناخته شده است و در بسیاری از جوامع امروزی از آن پذیرش بیشتری به‌دست آورده است. با این حال، هنوز هم در برخی جوامع، افراد همجنس‌گرا با مشکلات اجتماعی و فرهنگی روبه‌رو هستند و ممکن است با تبعیض‌هایی در زندگی شخصی و اجتماعی‌شان مواجه شوند. همجنس‌گرایی نه‌تنها به معنای تمایل جنسی به هم‌جنس است، بلکه شامل ابراز هویت‌های عاطفی و روانی نیز می‌شود. بسیاری از افراد همجنس‌گرا ممکن است در طول زمان هویت جنسی خود را به این شکل کشف کنند و به این نتیجه برسند که این گرایش بخش طبیعی از هویت آن‌هاست. پذیرش این هویت‌ها در سطح اجتماعی و خانوادگی می‌تواند به افراد کمک کند تا با اعتماد به نفس بیشتری در جامعه زندگی کنند.

بدون گرایش جنسی

بدون گرایش جنسی به افرادی می‌گویند که به هیچ‌کدام از جنس‌ها تمایل ندارند. در واقع این افراد به طور معمول هیچ‌گونه تمایل جنسی به جنس مخالف یا هم‌جنس خود احساس نمی‌کنند و معمولا احساسات عاطفی‌شان نیز به صورت غیر جنسی است. این گرایش جنسی یکی از نادرترین و کمتر شناخته شده‌ترین انواع گرایشات جنسی است.

شاید این افراد تمایل به برقراری روابط عاطفی و دوستی‌های صمیمی داشته باشند، اما هیچ‌گونه کشش جنسی به جنس‌های مختلف را در خود حس نمی‌کنند. درک و پذیرش این گرایش جنسی در بسیاری از جوامع هنوز در حال گسترش است و قطعا با چالش‌های زیادی مواجه هستند.

البته درنظر داشته باشید که اگر فردی با این خصوصیات باشد، به این معنی نیست که او مشکلات روانی دارد، بلکه این گرایش یکی از ویژگی‌های طبیعی و متنوع هویت جنسی او است. پذیرش این هویت در جوامع مختلف در کاهش فشارهای اجتماعی و فرهنگی موثر است و کمک می‌کند تا فضایی مناسب برای تمامی افراد با گرایشات مختلف ایجاد شود.

همه جنس‌گرا

افراد همه‌جنس‌گرا که به آن‌ها "پان‌سکشوال" نیز می‌گویند در واقع به هر جنسیتی تمایل دارند. این گرایش جنسی به این معناست که آنها هیچ محدودیتی در رابطه با جنسیت یا هویت جنسی افراد ندارند و کشش عاطفی یا جنسی به هر فردی که از نظر آن‌ها جذاب باشد، وجود دارد؛ به عبارت دیگر، فرد همه‌جنس‌گرا به فردی از هر هویت جنسی (مرد، زن، ترنس یا غیره) تمایل دارد، به شرط آنکه این فرد ویژگی‌های خاصی که برای او جذاب است را داشته باشد.

از آنجا که گرایش‌های جنسی ممکن است با گذر زمان تغییر کنند یا بیشتر مورد اکتشاف قرار گیرند، فرد همه‌جنس‌گرا هم ممکن است در طول زندگی‌اش نسبت به افراد با هویت‌های جنسی مختلف احساسات متفاوتی تجربه کند. این گرایش، همچنان در برخی جوامع و فرهنگ‌ها ناشناخته است یا فهم درستی از آنها وجود ندارد؛ بنابراین پذیرش این هویت جنسی قطعا به ایجاد فضای پذیرای افراد مختلف کمک خواهد کرد.

ترنس

افرادی را که هویت جنسیتی آن‌ها با جنسیتی که در بدو تولد به آن‌ها نسبت داده شده است، مطابقت ندارد، ترنس می‌نامند. برخی از این افراد به طور کامل و برخی دیگر به صورت جزئی تغییراتی در ظاهر یا هویت جنسی خود ایجاد می‌کنند تا با احساسات درونی‌شان همخوانی داشته باشد. برخی از آنها ، با جراحی یا درمان‌های هورمونی تغییرات را ایجاد می‌کنند، در حالی که برخی دیگر فقط از طریق ابراز هویت خود یا تغییر در رفتارها و پوشش خود این تغییر را نشان می‌دهند.

درک و پذیرش افراد ترنس در بسیاری از جوامع و فرهنگ‌ها هنوز در حال گسترش است و برخی از این افراد با تبعیض یا مشکلات اجتماعی مواجه می‌شوند. بنابراین، ارائه مشاوره جنسی و حمایت روانی به این  افراد در هویت‌یابی و تغییرات آن‌ها مفید خواهد بود.

خارج از جنسیت یا کوییر

کوییر به افرادی گفته می‌شود که هیچ‌کدام از هویت‌های جنسی و جنسیتی موجود را نمی‌پذیرند یا در مرزهای مشخص آن‌ها قرار نمی‌گیرند. این اصطلاح بیشتر برای کسانی استفاده می‌شود که خود را خارج از مفاهیم سنتی جنسیت و گرایش جنسی می‌بینند و تمایل دارند که هویت جنسی‌شان را بدون هیچ محدودیتی تعریف کنند. کوییرها از نظر جنسی یا جنسیتی شناسه‌ای خاص ندارند یا بر اساس تعاریف اجتماعی، خود را به دسته‌های خاصی از جنسیت یا گرایش جنسی محدود نمی‌کنند.

این هویت به نوعی معترض به استانداردهای اجتماعی و فرهنگی است که جنسیت و گرایش جنسی را به دقت طبقه‌بندی کرده‌اند. بسیاری از آنها هویت جنسی خود را در طول زمان تغییر می‌دهند یا تحت‌تأثیر تجارب و نظرات شخصی‌شان به جنبه‌های مختلفی از هویت جنسی توجه می‌کنند. پذیرش این هویت در جامعه، یکی از چالش‌هایی است که افراد کوییر با آن روبه‌رو هستند و هم‌چنان برای آن‌ها ضروری است که در فضایی باز و غیرقضاوتی زندگی کنند.

بی دی اس ام

بی‌دی‌اس‌ام (BDSM) به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و تمایلات جنسی گفته می‌شود که شامل سلطه‌گری، اطاعت، اذیت کردن یا آزار و اعمال قدرت میان مشترک است. این تمایلات معمولاً به صورت بازی‌های روانی، فیزیکی و جنسی در روابط رخ می‌دهد. افراد با تمایلات بی‌دی‌اس‌ام از نقش‌های خاص در روابط جنسی لذت می‌برند، مانند نقش "سلطه‌گر" یا "اطاعت‌کننده".

این گرایش جنسی برای افراد مختلف به شیوه‌های مختلفی ابراز می‌شود و در برخی موارد، فرد از انجام این رفتارها به شکل غیرجنسی نیز لذت می‌برد. یکی از ویژگی‌های مهم بی‌دی‌اس‌ام، پذیرش رضایت و توافق طرفین است؛ یعنی تمام فعالیت‌ها باید به‌صورت داوطلبانه و با موافقت هر دو طرف انجام شود. این نوع گرایش، برخلاف تصور عمومی که در برخی مواقع آن را با خشونت اشتباه می‌گیرند، در حقیقت بر اساس قوانین خاص و احترام به حدود و مرزهای شخصی افراد انجام می‌شود.

ال جی بی تی کیو آی اِی+

این عبارت به مجموعه‌ای از هویت‌های جنسی و جنسیتی اشاره دارد که شامل لزبین‌ها، گی‌ها، بایسکشوال‌ها، ترنس‌ها، کوییرها، و سایر هویت‌ها است. این گروه افرادی هستند که به نحوی از هویت‌های جنسیتی و جنسی رایج و سنتی منحرف هستند و تمایلات یا هویت‌های خاص خود را دارند. عبارت ال‌جی‌بی‌تی‌کیوآی‌ای+ برای نشان دادن این تنوع و گسترش آن به تمام هویت‌ها و گرایش‌های جنسی به‌کار می‌رود.

افراد ال‌جی‌بی‌تی‌کیوآی‌ای+ در طول زندگی خود با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوند، از جمله تبعیض، فشارهای اجتماعی و روانی و عدم پذیرش؛ اما این گروه از افراد معمولاً با اتحاد و حمایت از یکدیگر در راستای پذیرش و شناخت تنوع جنسی و جنسیتی تلاش می‌کنند. در برخی کشورها و جوامع، پذیرش این هویت‌ها در حال رشد است و از حقوق افراد ال‌جی‌بی‌تی‌کیوآی‌ای+ حمایت بیشتری می‌شود.

دو جنسه‌گرایی

دو جنسه‌گرایی به تمایل جنسی به افراد از دو جنس متفاوت گفته می‌شود. این گرایش به طور خاص معرف کسانی است که به‌طور همزمان یا به‌تدریج به جنسیت‌های مختلف کشش دارند. این مفهوم به مراتب از بایسکشوال بودن فراتر است و به افرادی گفته می‌شود که در روابط عاطفی یا جنسی خود احساسات متفاوتی نسبت به جنس‌های مختلف دارند.

احتمال دارد که در روابط خود به یک یا هر دو جنس کشش پیدا کنند و این کشش در هر زمان و شرایطی متفاوت باشد.

آنها قادر هستند در روابط خود برای هر جنس، تمایلات و نیازهای مختلفی داشته باشند و این ویژگی به آن‌ها اجازه می‌دهد که تجربیات متنوعی در روابط عاطفی و جنسی خود داشته باشند.

عوامل تاثیرگذار و تعیین‌کننده گرایشات جنسی

گرایش جنسی یک ویژگی پیچیده است که تحت‌تاثیر عوامل بیولوژیکی، روانی، اجتماعی و محیطی قرار دارد. عوامل بیولوژیکی شامل هورمون‌ها، ژنتیک و ساختار مغزی هستند که نقش مهمی در شکل‌گیری گرایش جنسی افراد دارند.

 علاوه بر این، تجارب زندگی فرد، تربیت خانوادگی، فرهنگ و جامعه‌ای که فرد در آن زندگی می‌کند، نیز تاثیرات زیادی بر انتخاب و شناخت گرایش جنسی دارند. برای مثال، در برخی جوامع افراد با گرایش‌های مختلف به‌طور کامل پذیرفته نمی‌شوند و این اتفاق باعث می‌شود فشار روانی یا سرکوب احساسات جنسی بر افراد وارد شود. به طور کلی، هیچ عامل واحدی برای تعیین گرایش جنسی وجود ندارد، بلکه ترکیبی از این عوامل است که باعث شکل‌گیری آن می‌شود.

آیا گرایش جنسی انتخابی است؟

گرایش جنسی به طور کلی یک ویژگی طبیعی و درونی است که افراد به‌طور معمول نمی‌توانند آن را انتخاب کنند یا تغییر دهند. بر اساس تحقیقات علمی، گرایش جنسی بیشتر به عواملی چون ژنتیک، هورمون‌ها و ساختار مغزی وابسته است و در بیشتر موارد، افراد گرایشات جنسی خود را به صورت طبیعی و بدون آگاهی قبلی تجربه می‌کنند.

با این حال، این احتمال وجود دارد که برخی افراد در طول زندگی خود تغییرات در احساسات و تمایلات جنسی خود مشاهده کنند؛ اما این تغییرات به‌طور عمده بر اساس تجربه و پذیرش هویت جنسی شخصی است، نه بر اساس انتخاب آگاهانه. در نتیجه، گرایش جنسی بیشتر یک ویژگی ثابت یا در حال تحول است تا یک انتخاب.

اهمیت تعیین گرایش جنسی

تعیین گرایش جنسی برای افراد بسیار مهم است؛ چرا که به آن‌ها کمک می‌کند تا خود را بهتر بشناسند و هویت جنسی‌شان را درک کنند. این شناخت در ایجاد احساس راحتی و آرامش در فرد نقش مهمی ایفا می‌کند، چرا که به او این امکان را می‌دهد تا خود را همان‌طور که هست بپذیرد و بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کند.

علاوه بر این، درک و پذیرش گرایش جنسی به برقراری روابط سالم‌تر و عاطفی‌تر با دیگران کمک می‌کند. برای کسانی که در روند شناسایی گرایش جنسی خود دچار ابهام هستند، مراجعه به روان‌شناس یا روانپزشک برای دریافت مشاوره جنسی بسیار مفید است تا بتوانند هویت جنسی خود را بشناسند.   

تست تعیین گرایشات جنسی

تست‌های تعیین گرایش جنسی معمولاً به منظور کمک به افرادی که در فهم هویت جنسی خود دچار ابهام شده‌اند طراحی می‌شوند. این تست‌ها معمولا مجموعه‌ای از سوالات روان‌شناختی، اجتماعی و بیولوژیکی هستند که هدف آن‌ها شناسایی تمایلات عاطفی و جنسی فرد است.

 البته، لازم به ذکر است که هیچ تستی نمی‌تواند به طور قطعی گرایش جنسی یک فرد را تعیین کند؛ زیرا گرایش جنسی یک ویژگی پیچیده و درونی است که نمی‌توان آن را صرفاً بر اساس یک سری سوالات یا آزمایش‌ها تشخیص داد. برای تعیین دقیق‌تر گرایش جنسی، مشاوره‌های تخصصی و روان‌شناسی مانند مشاوره جنسی در بهترین کلینیک روانشناسی به این افراد کمک می‌کند تا هویت جنسی خود را شفاف‌تر درک کنند.

آیا انواع گرایشات جنسی ارثی است یا تحت تاثیر تربیت و محیط است؟

طبق پژوهش‌هایی که تاکنون انجام شده است، به‌نظر می‌رسد گرایشات جنسی تحت‌تاثیر ترکیبی از عوامل ژنتیکی، هورمونی و محیطی قرار دارند. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که فاکتورهای ژنتیکی می‌توانند در شکل‌گیری گرایش جنسی موثر باشند؛ اما این تاثیر به‌طور مستقیم و قطعی قابل تعیین نیست.

از طرف دیگر، عوامل محیطی مانند تربیت خانوادگی، تجربیات اولیه زندگی، فشارهای اجتماعی و فرهنگی نیز بر گرایش جنسی فرد تاثیر می‌گذارند. بنابراین، نمی‌توان گفت که گرایش جنسی صرفاً ارثی است یا تحت‌تاثیر تربیت و محیط.

سخن پایانی

همانطور که در طول این مقاله بررسی کردیم، انواع گرایشات جنسی از جنبه‌های طبیعی و پیچیده هویت انسان هستند که بر اساس عوامل مختلف بیولوژیکی، روانی و اجتماعی شکل می‌گیرند. مهم‌ترین نکته این است که هیچ‌کدام از این گرایشات بیشتر از دیگری قابل قبول یا صحیح نیستند و افراد باید به‌طور آزادانه و بدون ترس از قضاوت‌های اجتماعی، هویت جنسی خود را بپذیرند.

برای درک و شفافیت بیشتر در این زمینه، مشاوره جنسی به افراد کمک می‌کند تا خود را بهتر بشناسند و به هویت واقعی‌شان برسند. حمایت اجتماعی و فردی از تنوع جنسی نیز در ایجاد جامعه‌ای پذیراتر و سالم‌تر مفید و موثر خواهد بود.