بیماری کره چیست و چگونه درمان می شود

آیا تا به حال، در بدن خود یا اطرافیانتان، حرکات غیرارادی و سریع مشاهده کرده‌اید که گویی فرد در حال رقصیدن است؟ این حرکات ممکن است نشانه‌ای از بیماری کره یا کوریا که به رقاصک هم شهرت دارد، باشد. بیماری رقاصک، یک اختلال عصبی است که باعث حرکات غیر قابل کنترل در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. در این مطلب، به بررسی دقیق این بیماری، علل، علائم و روش‌های درمان آن می‌پردازیم تا پیش از مراجعه به دکتر متخصص مغز و اعصاب، درک بهتری از این اختلال پیچیده داشته باشید.

بیماری کره یا رقاصک چیست؟

بیماری کره یا رقاصک (Chorea) جزو بیماری های مغز و اعصاب به شمار می‌آید و یک اختلال عصبی است که باعث ایجاد حرکات غیرارادی، تند و نامنظم در بدن می‌شود. این حرکات، شبیه به رقصیدن هستند و می‌توانند در قسمت‌های مختلف بدن، مانند صورت، دست‌ها، پاها و تنه رخ دهند.

علت بیماری رقاصک یا کره چیست؟

بیماری کوریا به علل مختلفی بروز پیدا می‌کند؛ از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری‌های ژنتیکی: شایع‌ترین علت ارثی این سندرم، بیماری هانتینگتون است و با تخریب سلول‌های عصبی در مغز مشخص می‌شود. ضمن اینکه سندروم ژیل دو لا تورت با تیک‌های حرکتی و صوتی همراه است و در برخی موارد، حرکات کره‌ای نیز در آن دیده می‌شود.
• عفونت‌ها: عفونت استرپتوکوک گروه A می‌تواند باعث التهاب در قلب، مفاصل و سیستم عصبی شود و یکی از عوارض آن، کره سیدنهام است. همچنین اختلال در عملکرد تیروئید ممکن است باعث ایجاد حرکات غیرارادی شود.
• داروها: مصرف برخی داروها، مانند داروهای ضد روان‌پریشی، داروهای ضد افسردگی و داروهای کاهش‌دهنده فشار خون ممکن است عارضه جانبی کره را ایجاد کنند.
• سکته مغزی: آسیب به نواحی خاصی از مغز در اثر سکته مغزی می‌تواند باعث ایجاد حرکات کره‌ای شود.
• تومورهای مغزی: تومورهای مغزی، به‌ویژه تومورهایی که در نواحی کنترل‌کننده حرکت قرار دارند، از عوامل بروز بیماری کره محسوب می‌شوند.

سایر علل بروز این بیماری عبارت‌اند از:

• حاملگی
• اختلالات خود ایمنی؛ مانند لوپوس و بیماری‌های التهابی روده

عواملی که خطر ابتلا به بیماری رقاصک را افزایش می‌دهند نیز عبارت‌اند از:

• سابقه خانوادگی بیماری‌های عصبی؛ مانند هانتینگتون یا سایر اختلالات عصبی ارثی
• داشتن سابقه عفونت استرپتوکوک گروه  A.
• افزایش سن

علائم بیماری کره یا کوریا

همانطور که گفتیم، بیماری کره یا بیماری کوریا با ایجاد حرکات غیرارادی و سریع در بدن مشخص می‌شود. شدت و نوع این حرکات در افراد مختلف، متفاوت است. لازم به ذکر است که شدت و نوع علائم این بیماری به عوامل مختلفی، از جمله علت زمینه‌ای بیماری، سن بیمار و پیشرفت بیماری بستگی دارد. شایع‌ترین علائم بیماری کوریا عبارت‌اند از:

اختلالات حرکتی

انواع اختلالات حرکتی در بیماری کره شامل موارد زیر است:

• حرکات سریع و نامنظم: این حرکات ممکن است در عضلات صورت، دست‌ها، پاها و تنه دیده شود و از حرکات کوچک و ظریف تا حرکات بزرگ و واضح متغیر هستند.
• تیک‌های حرکتی: برخی از افراد مبتلا به کره ممکن است تیک‌های حرکتی نیز داشته باشند. تیک‌ها حرکات کوتاه، سریع و تکراری هستند که به‌صورت ناگهانی و غیرارادی رخ می‌دهند.
• آتتوز: آتتوز، نوعی اختلال حرکتی است که با حرکات آهسته، پیچیده و مارپیچی مشخص می‌شود. این حرکات ممکن است در کنار حرکات کره‌ای نیز دیده شوند.
• دیستونی: دیستونی، نوعی اختلال حرکتی است که با انقباضات عضلانی پایدار و پیچیده مشخص می‌شود. این انقباضات می‌توانند باعث تغییر شکل بدن شوند.

اختلالات حرکتی در این بیماری به دلایل زیر اتفاق می‌افتند:

• اختلال در انتقال پیام‌های عصبی
• تخریب سلول‌های عصبی
• التهاب در مغز؛ به دلیل عفونت‌ها یا بیماری‌های خود ایمنی

اختلالات شناختی

بیماری کره، علاوه بر اختلالات حرکتی مشخصی که دارد، می‌تواند بر عملکردهای شناختی فرد نیز تاثیر بگذارد. این اختلالات شناختی در شدت و نوع، بسته به نوع بیماری و علت زمینه‌ای آن، متفاوت هستند.

انواع اختلالات شناختی در بیماری کوریا عبارت‌اند از:

• کاهش حافظه: یکی از شایع‌ترین اختلالات شناختی در این بیماری، کاهش حافظه است. این کاهش حافظه می‌تواند در حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت رخ دهد
• مشکلات تمرکز: افراد مبتلا به کره ممکن است در تمرکز بر روی یک کار خاص، مشکل داشته باشند و به‌راحتی حواسشان پرت شود
• اختلال در قضاوت: توانایی قضاوت و تصمیم‌گیری ممکن است در افراد مبتلا به کره کاهش یابد.
• کاهش سرعت پردازش اطلاعات: سرعت پردازش اطلاعات در مغز افراد مبتلا به کره ممکن است کاهش یابد.
• تغییرات شخصیتی: برخی افراد مبتلا به کره ممکن است تغییراتی در شخصیت خود تجربه کنند؛ که می‌توان به افزایش تحریک‌پذیری، اضطراب، افسردگی یا بی‌پروایی اشاره کرد.
• اختلالات گفتاری: مشکل در یافتن کلمات مناسب، اختلال در بیان افکار و کاهش روان‌گفتاری از دیگر اختلالات شناختی مرتبط با کره هستند.

بروز اختلالات شناختی در بیماری کره به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:

• تخریب سلول‌های عصبی
• التهاب مغز
• اختلال در انتقال‌دهنده‌های عصبی

اختلالات روانی

بیماری کره متاسفانه ممکن است بر جنبه‌های روانی فرد نیز تاثیر بگذارد. اختلالات روانی این بیماری، اغلب به دلیل تغییرات در عملکرد مغز و نیز تاثیرات روانی ناشی از بیماری ایجاد می‌شوند. این اختلالات، به‌شدت، بر کیفیت زندگی فرد تاثیر می‌گذارند.

انواع اختلالات روانی مرتبط با بیماری کره عبارت‌اند از:

• افسردگی: یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی مرتبط با این بیماری است. افسردگی ممکن است به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی در مغز، احساس ناتوانی ناشی از اختلالات حرکتی و تغییرات در سبک زندگی ایجاد شود.
• اضطراب: اضطراب نیز یک مشکل شایع در افراد مبتلا به مریضی کره است. نگرانی در مورد آینده، ترس از ناتوانی و تغییرات در روابط اجتماعی ممکن است باعث ایجاد اضطراب شود.
• تغییرات شخصیتی: تغییرات در شخصیت، مانند تحریک‌پذیری، عصبانیت، بی‌قراری و کاهش انگیزه نیز ممکن است در افراد مبتلا به کره مشاهده شود.
• اختلالات خلقی: نوسانات شدید خلقی از دیگر اختلالات روانی مرتبط با مریضی کوریا است.
• رفتارهای وسواسی-جبری: در برخی موارد، افراد مبتلا به بیماری کره ممکن است رفتارهای وسواسی-جبری را تجربه کنند.

چه کسانی بیشتر در معرض بیماری کره هستند ؟

از آن‌جا که عوامل مختلفی برای بروز بیماری کره وجود دارد، بنابراین گروه‌هایی از مردم، بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند؛ از جمله:

• افرادی با سابقه خانوادگی بیماری‌های عصبی: افرادی که در خانواده‌شان سابقه بیماری‌هایی، مانند هانتینگتون، یا سایر اختلالات عصبی ارثی وجود دارد، بیشتر در معرض خطر هستند.
• بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص: برخی بیماری‌ها، مانند تب روماتیسمی، بیماری‌های متابولیکی و برخی عفونت‌ها خطر ابتلا به کره را افزایش می‌دهند.
• افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند: مصرف برخی داروها، مانند داروهای ضد روان‌پریشی، داروهای ضد افسردگی و داروهای کاهش‌دهنده فشار خون می‌تواند عارضه جانبی کره را ایجاد کند.
• افرادی که دچار سکته مغزی یا تومور مغزی شده‌اند: آسیب به نواحی خاصی از مغز ممکن است باعث ایجاد حرکات کره‌ای شود.
• افرادی که در معرض سموم خاصی قرار دارند: قرار گرفتن در معرض برخی سموم، مانند مونوکسید کربن، خطر ابتلا به کره را افزایش می‌دهد.

چگونه از بیماری رقاصک جلوگیری کنیم؟

متاسفانه، در حال حاضر روش قطعی و کاملی برای پیشگیری از بیماری رقاصک وجود ندارد. تعداد قابل‌توجهی از انواع بیماری های مغز و اعصاب، ریشه ژنتیکی دارند و یا در نتیجه بیماری‌های دیگر ایجاد می‌شوند که پیشگیری از آن‌ها دشوار است. با این حال، برخی اقدامات، به کاهش خطر ابتلا به برخی انواع خاص رقاصک کمک می‌کنند؛ از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشخیص و درمان زودهنگام عفونت‌ها: به‌خصوص عفونت‌های استرپتوکوکی که منجر به تب روماتیسمی و در نتیجه کره سیدنهام می‌شوند.
• کنترل بیماری‌های زمینه‌ای: اگر بیماری زمینه‌ای، مانند بیماری هانتینگتون یا بیماری ویلسون تشخیص داده شود، درمان مناسب به کاهش شدت علائم و پیشرفت بیماری کمک می‌کند.
• اجتناب از مصرف برخی داروها: در صورت داشتن سابقه خانوادگی بیماری‌های عصبی یا وجود عوامل خطر دیگر، بهتر است قبل از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید.
• سبک زندگی سالم: حفظ یک سبک زندگی سالم با تغذیه مناسب، ورزش منظم و مدیریت استرس به سلامت کلی بدن و مغز کمک می‌کند.

اگر نگران هستید که ممکن است به بیماری رقاصک مبتلا شوید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند با توجه به سابقه پزشکی شما و انجام آزمایش‌های لازم، خطر ابتلا را ارزیابی کند و توصیه‌های لازم را ارائه دهد.

چگونگی درمان بیماری کره

متاسفانه، درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما روش‌های درمانی مختلفی برای کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران مطرح شده است؛ مانند:

دارودرمانی

• داروهای کاهش‌دهنده دوپامین: این داروها با کاهش سطح دوپامین در مغز، حرکات غیرارادی را کاهش می‌دهند.
• داروهای ضد روان‌پریشی: این داروها به کنترل حرکات غیرارادی و برخی علائم روانی، مانند اضطراب و تحریک‌پذیری کمک می‌کنند.
• داروهای آرام‌بخش: داروهای بنزودیازپین به کاهش اسپاسم عضلانی و اضطراب کمک می‌کنند.

در برخی موارد، داروهای دیگری، مانند داروهای ضد تشنج نیز ممکن است توسط پزشک تجویز شود.

درمان‌های غیر دارویی

• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی به بهبود هماهنگی حرکتی، افزایش قدرت عضلانی و بهبود تعادل کمک می‌کند.
• کاردرمانی: کاردرمانی به بیماران کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزمره خود را بهتر انجام دهند.
• گفتاردرمانی: گفتاردرمانی به بهبود مشکلات گفتاری ناشی از بیماری کمک می‌کند.
• روان‌درمانی: روان‌درمانی به بیماران کمک می‌کند تا با مشکلات روانی ناشی از بیماری، مانند افسردگی و اضطراب کنار بیایند.
• جراحی عمقی مغز: در برخی موارد شدید و مقاوم به درمان، ممکن است پزشک، جراحی عمقی مغز را در نظر بگیرد.

سخن پایانی

بیماری کره، اگرچه چالش‌برانگیز است، اما می‌توان با تشخیص به‌موقع و درمان مناسب، کیفیت زندگی افراد مبتلا را به‌طور قابل‌توجهی بهبود بخشید. امید است که با پیشرفت‌های روزافزون در حوزه پزشکی، در آینده نزدیک، درمان‌های موثرتر و حتی قطعی برای این بیماری ارائه شود.

اگر علائم این بیماری را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کرده‌اید یا در خانواده‌تان سابقه این نوع بیماری وجود دارد، هرچه سریع‌تر به کلینیک پزشک مغز مراجعه کنید تا تشخیص و درمان‌های لازم صورت بگیرد.