درمان وسواس با rtms روشی بدون دارو

دستگاه آر تی ام اس، دستگاهی است که از امواج الکترومغناطیسی برای تحریک و تنظیم فعالیت مناطق مختلف مغز استفاده می‌کند. در واقع این امواج می‌توانند سطح فعالیت سلول‌های عصبی را تغییر دهند و به‌این‌ترتیب به کاهش علائم کمک می‌کنند. این روش می‌تواند به درمان اختلالاتی مثل وسواس فکری اجباری (OCD) کمک کند و نسبت به سایر روش‌ها مزایای متعددی نیز دارد. اگر تمایل دارید با چگونگی درمان وسواس با rtms بیشتر آشنا شوید تا انتهای این مقاله از سایت پزشک اول با ما همراه باشید.

آیا درمان وسواس بدون دارو امکان پذیر است؟

قبل از پاسخ‌دادن به این سؤال ابتدا بهتر است بدانیم اختلال وسواس چیست. وسواس فکری اجباری یا OCD یک اختلال روانی شایع است که در آن فرد به‌صورت مداوم دچار افکار و تصاویر ذهنی آزاردهنده‌ای می‌شود. به همین دلیل احساس اضطراب و پریشانی شدیدی را تجربه می‌کند؛ در نتیجه برای مقابله با این احساسات مجبور می‌شود رفتارهایی انجام دهد که به آن‌ها اجبار گفته می‌شود. در واقع انجام اجبارها موقتا باعث کاهش اضطراب می‌شود.

این اختلال روانی روند زندگی عادی فرد را به‌شدت مختل می‌کند؛ زیرا انجام اجبارها زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد و به همین دلیل درمان آن اهمیت زیادی دارد. وسواس فکری به‌صورت کلی با دو روش دارودرمانی و روان‌درمانی درمان می‌شود؛ اما برخی افراد به این روش‌ها پاسخ نمی‌دهند و باید از روش‌های درمانی جایگزین مثل ذهن‌آگاهی، شوک الکتریکی و تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای (TMS) استفاده کنند؛ به همین دلیل در ادامه این مقاله راجع به درمان وسواس با rtms صحبت می‌کنیم.

درمان وسواس با rtms

تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای یا TMS یک روش غیرتهاجمی است که از میدان‌های مغناطیسی برای تحریک مغز و تغییر نحوه فعالیت سلول‌های عصبی استفاده می‌کند. نتایج تحقیقات زیادی نشان می‌دهد که این روش می‌تواند به بهبود علائم OCD کمک کند. این دستگاه از یک سیم‌پیچ الکترومغناطیسی تشکیل شده است که روی پوست سر بیمار قرار می‌گیرد. سپس با عبور جریان الکتریکی از این سیم‌پیچ یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌شود که پس عبور از پوست سر، ماهیچه‌ها و جمجمه به مغز می‌رسد تا فعالیت سلول‌های عصبی را تغییر دهد.

 در این روش باتوجه‌به نوع اختلال منطقه‌ای از مغز که تحت درمان قرار می‌گیرد، متفاوت است. به همین ترتیب مناطقی که به نظر می‌رسد در بروز علائم وسواس نقش دارند مثل قشر پیش پیشانی خلفی جانبی در ناحیه فوقانی پیشانی که با تنظیم خلق‌وخو و اضطراب نیز مرتبط است، تحریک می‌شود. همچنین تحریک قشر حرکتی تکمیلی در ناحیه بالای سر نیز می‌تواند در بهبود علائم وسواس مؤثر باشد.

آر تی ام اس در درمان کدام نوع وسواس اثرگذار است

درمان وسواس با آرتی‌ام‌اس برای اکثر انواع این اختلال مؤثر است. همچنین این روش در درمان وسواس مقاوم به درمان نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. با این‌حال برخی از انواع وسواس‌های فکری که بیشترین پاسخ را به درمان rTMS نشان داده‌اند، شامل موارد زیر هستند:

• وسواس شستشو و پاکیزگی؛ شامل شست‌وشوی مکرر برای جلوگیری از بیماری
• وسواس‌های بررسی و اطمینان‌جویی؛ شامل بررسی مکرر قفل‌ها، لوازم برقی و غیره
• وسواس‌های فکری مزاحم؛ شامل افکار ناخواسته و آزاردهنده‌ با محتوای تهاجمی، مذهبی، جنسی یا اخلاقی
• وسواس‌های تقارن و نظم؛ شامل اصرار شدید بر رعایت نظم، ترتیب و تقارن

انواع تحریک مغناطیسی برای درمان وسواس

دستگاه TMS شامل دو نوع متفاوت شامل دستگاه rTMS و دستگاه dTMS است که در ادامه با هر یک از این دستگاه‌ها و تفاوت آن‌ها آشنا می‌شویم:

dtms

تحریک مغناطیسی عمیق فراجمجمه‌ای یا dTMS یکی از انواع دستگاه‌های TMS است که یک سری پالس‌های الکترومغناطیسی تکراری را به بخش‌های مختلف مغز ارسال می‌کند؛ ولی طراحی سیم‌پیچ این دستگاه به‌شکلی است که می‌تواند به عمق بیشتری از مغز نفوذ کند تا مناطقی را هدف قرار دهد که برای دستگاه‌های rTMS دور از دسترس است. به همین ترتیب این دستگاه می‌تواند ناحیه مرکزی قشر پیش پیشانی و قشر سینگولیت یا کمربندی قدامی را برای درمان OCD تحریک کند.

rtms

دستگاه rTMS که با نام TMS سطحی نیز شناخته می‌شود نمی‌تواند به عمق بخش‌های مختلف نفوذ کند و امواج مغناطیسی را به مناطق سطحی از مغز ارسال می‌کند.

چگونگی کاهش علائم ocd با rtms

درمان وسواس با rtms و کاهش علائم از طریق تغییر در عملکرد بخش‌های زیر رخ می‌دهد:

• قشر جلوی پیشانی جانبی مغز در کنترل و تنظیم رفتارها، تصمیم‌گیری و پردازش هیجانات نقش دارد. به همین ترتیب افزایش یا کاهش فعالیت در این ناحیه باعث کنترل رفتارهای تکراری و کاهش اضطراب ناشی از افکار وسواسی می‌شود.
• قشر سینگولیت یا کمربندی قدامی نیز در پردازش احساسات و تنظیم پاسخ‌های عاطفی به افکار و وقایع نقش دارد؛ در نتیجه دستگاه TMS با تنظیم فعالیت این ناحیه می‌تواند شدت اضطراب در پاسخ به افکار وسواسی را کاهش دهد.
• تنظیم ارتباطات عصبی هم می‌تواند فعالیت نواحی مختلف مغز را متعادل کند. همچنین بهبود تعادل شیمیایی مغز و تنظیم سطوح انتقال‌دهنده‌های عصبی مثل سروتونین و دوپامین که در بروز این اختلال مؤثر هستند نیز به کاهش علائم کمک می‌کند.

مزایای درمان وسواس با تحریک مغناطیسی مغز

درمان وسواس با rtms یک روش نوین و امیدوارکننده است، این روش هم می‌تواند در کنار روش‌هایی مثل دارودرمانی یا روان‌درمانی استفاده شود و هم اینکه در شرایطی که وسواس نسبت به درمان مقاوم است و سایر روش‌های درمانی تأثیرگذار نبودند، تجویز می‌شود. این رویکرد درمانی مزایای متعددی نیز به همراه دارد که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:

• با انجام پژوهش‌های مختلف اثربخشی این روش اثبات شده است؛ در واقع حدود ۴۵% از بیماران حدود یک ماه پس از درمان بهبود علائم OCD را تجربه کرده‌اند.
• این روش درمانی کاملاً غیرتهاجمی است و بیمار هیچ‌گونه درد یا ناراحتی خاصی را تجربه نمی‌کند.
• تحریک مغناطیسی مغز بدون نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان و به‌صورت سرپایی انجام می‌شود. هر جلسه نیز معمولاً بین ۲۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد.
• پس از اتمام جلسات درمانی نیازی به طی‌کردن دوره نقاهت نیست و بیمار می‌تواند بلافاصله به فعالیت‌های عادی خود بازگردد.
• اکثر بیماران به جز افراد مبتلا به تشنج و خانم‌های باردار می‌توانند از این روش استفاده کنند.
• این روش عوارض جانبی نامطلوب یا طولانی‌مدتی به دنبال ندارد و مواردی که رخ می‌دهد مثل کمی احساس سردرد نیز خفیف و قابل‌کنترل هستند.
• این روش بدون نیاز به بی‌هوشی انجام می‌شود و بیمار در تمام طول جلسه بیدار است.
• بیمار در طول جلسه درمان جریان الکتریکی را احساس نمی‌کند و فقط ممکن است یک‌صدای تپ کوتاه را به‌صورت مکرر بشنود.

تعداد جلسات درمان وسواس فکری با آر تی ام اس

درمان وسواس با تحریک مغناطیسی مغز معمولاً بین ۲۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد؛ اما تعداد کل جلسات موردنیاز باتوجه‌به نظر پزشک اعصاب و روان متفاوت است. معمولاً جلسات چند بار در هفته به مدت چند هفته تکرار می‌شوند. البته پروتکل استاندارد برای درمان OCD شامل جلسات ۱۸ دقیقه‌ای است که به مدت پنج‌روز در هفته و در طول شش هفته تکرار می‌شوند.

سخن پایانی

در این مقاله راجع به درمان وسواس با rtms صحبت کردیم. روش TMS یا تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای یک درمان نوین و جدید است که می‌تواند با استفاده از امواج مغناطیسی فعالیت مغز را تنظیم کند. این دستگاه شامل دو نوع مختلف rtms و dtms است که سطح نفوذ آن‌ها به مغز با یکدیگر متفاوت است. هر کدام از این دستگاه‌ها با تغییر فعالیت سلول‌های عصبی در نواحی مشخصی از مغز باعث بهبود علائم وسواس می‌شوند. اگر شما هم مایل هستید این نوع روش درمانی را استفاده کنید، کافی است به کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب پزشک اول مراجعه کنید.