آرتروز ستون فقرات چیست و چگونه درمان می شود

آرتروز می‌تواند روی هر مفصلی در بدن از جمله ستون فقرات تأثیر بگذارد. زمانی که دیسک‌های بین مهره‌های ستون فقرات تخریب شوند، فرد دچار آرتروز ستون فقرات می‌شود. خوشبختانه، افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند علائم خود را با مراجعه به دکتر ستون فقرات و تشخیص و درمان زودهنگام مدیریت کنند. در ادامه این مطلب، توضیح می‌دهیم که آرتروز ستون فقرات چیست و شما را با هر آنچه که باید درباره آن بدانید؛ مانند علائم، علل، عوارض، نحوه تشخیص و روش‌های درمان غیرجراحی و جراحی آشنا می‌کنیم.

آرتروز ستون فقرات چیست

زمانی که دیسک بین مهره‌ها با گذشت زمان از بین می‌رود و استخوان‌ها شروع به ساییدن یکدیگر می‌کنند، گفته می‌شود که فرد دچار آرتروز ستون فقرات شده است. این مشکل یکی از متداول‌ترین مشکلات اسکلتی عضلانی محسوب می‌شود.

آرتروز ستون فقرات روی مفاصل فاست یا مفاصل ساکروایلیاک تأثیر می‌گذارد. مفاصل فاست، استخوان‌هایی هستند که مهره‌های ستون فقرات را به یکدیگر متصل می‌کنند. مفاصل ساکروایلیاک نیز به مفاصلی که در محل پیوستن ستون فقرات به لگن قرار دارند، گفته می‌شود. آرتروز می‌تواند در هر بخشی از ستون فقرات ایجاد شود؛ ولی، در گردن و بخش پایینی کمر متداول‌تر است.

علل آرتروز ستون فقرات

علل آرتروز ستون فقرات عبارت‌اند از:

• واردشدن آسیب مکرر به ستون فقرات که می‌تواند ناشی از تصادفات رانندگی، آسیب‌های ورزشی، فعالیت‌های کاری یا وضعیت بدنی نامناسب باشد.
• پیرشدن ساختارهای ستون فقرات که از سن 30 سالگی شروع می‌شود.
• اضافه‌وزن یا چاقی که می‌تواند فشار بیشتری را به مفاصل ستون فقرات وارد کند.
• سابقه خانوادگی آرتروز به‌ویژه آرتروز ستون فقرات
• ابتلا به بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، نقرس، دیابت یا عفونت

علائم آرتروز ستون فقرات چیست

علائم آرتروز ستون فقرات عبارت‌اند از:

• درد در کمر که ممکن است با خم‌شدن به جلو یا کشش بیش از اندازه کمر بدتر شود یا به پاها گسترش یابد.
• سفتی ستون فقرات به‌ویژه در صبح‌ها به مدت 30 دقیقه یا پس از بی‌تحرکی
• ازدست‌دادن انعطاف‌پذیری ستون فقرات که ناشی از التهاب بافت‌های اطراف مفصل آسیب‌دیده است و می‌تواند صاف‌کردن کمر یا چرخاندن سر را بدون درد و سفتی دشوار کند.
• درد در گردن که ممکن است به شانه‌ها یا بازوها گسترش یابد.
• ضعف در بازوها
• احساس ناراحتی در هنگام انجام فعالیت‌های روزمره مانند لباس پوشیدن، انجام کارهای خانه یا خم‌کردن کمر

بسیاری از بیماران از ما می‌پرسند مهم‌ترین علامت آرتروز ستون فقرات چیست. درد مهم‌ترین علامت این بیماری است. درد در کمر نشانه آرتروز در بخش پایینی کمر و درد در گردن نشانه آرتروز در ستون فقرات گردنی است. علائم ذکرشده ممکن است پس از فیزیوتراپی، حرکات مکرر و نشستن به مدت طولانی بدتر شوند.

چگونگی تشخیص آرتروز کمر و ستون فقرات

اگر کمردرد شما پس از دو هفته بهبود نیافته است، به پزشکی معتبر مانند پزشکان کلینیک پزشک اول مراجعه کنید تا بیماری‌ های ستون فقرات شما تشخیص داده شوند. پزشک برای تشخیص این بیماری ممکن است اقدامات زیر را انجام دهد:

• بررسی سوابق پزشکی
• ارزیابی علائم
• معاینه فیزیکی
• تجویز آزمایش تصویربرداری اشعه ایکس: اگر فضای بین مفصل استخوان‌ها باریک شده باشد، پزشک می‌تواند آن را با این آزمایش ببیند.
• تجویز آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش خون، اسکن استخوان، ام‌آرآی و تجزیه‌وتحلیل مایع مفصل برای تأیید تشخیص: آزمایش اشعه ایکس به‌تنهایی نمی‌تواند اطلاعاتی کافی درباره ستون فقرات بیمار به پزشک ارائه دهد؛ بنابراین، پزشک مجبور است این آزمایش‌ها را نیز تجویز کند. اگر دچار بیماری‌های دیگری مانند آرتریت روماتوئید شده باشید، آزمایش خون می‌تواند به تشخیص آن کمک کند. آزمایش ام‌آرآی معمولا برای تشخیص آرتروز استفاده نمی‌شود؛ ولی، می‌تواند تصاویری با جزئیات بیشتری را از بافت‌های نرم، غضروف و استخوان‌ها ایجاد کند.

به خاطر داشته باشید که تشخیص صحیح برای شروع برنامه درمانی مناسب ضروری است.

عوارض آرتروز ستون فقرات و کمر

اگر اقدامی برای تشخیص و درمان آرتروز کمر خود انجام ندهید، ممکن است به پیشرفت خود ادامه دهد و شما را دچار عارضه‌ای به نام تنگی کانال نخاعی کند. تنگی کانال نخاعی می‌تواند باعث فشردگی طناب نخاعی و اعصاب نخاعی شود. این بیماری ممکن است به درمان تهاجمی‌تری و در برخی اوقات، حتی جراحی نیاز داشته باشد. دیگر عوارض آرتروز کمر عبارت‌اند از:

• کمردرد شدید
• اسپوندیلوز
• فتق دیسک
• اسپوندیلولیستزیس

آیا امکان پیشگیری از آرتروز ستون فقرات و کمر وجود دارد؟

یکی از متداول‌ترین سؤالات بیماران این است که بهترین روش برای پیشگیری از آرتروز ستون فقرات چیست؟ خوب است بدانید که این بیماری به‌صورت کامل قابل‌پیشگیری نیست. آرتروز ناشی از اضافه‌وزن، آسیب‌های ورزشی یا فعالیت‌های کاری می‌تواند فشار قابل توجهی را روی مفاصل ستون فقرات وارد کند؛ بنابراین، با کاهش وزن، درمان آسیب‌ها و بررسی منظم سلامت ستون فقرات ممکن است بتوانید از آن پیشگیری کنید. دیگر روش‌های پیشگیری از این بیماری عبارت‌اند از:

• هر روز یا حداقل 6 روز در هفته به مدت 30 دقیقه ورزش کنید.
• سطح قند خون خود را به‌صورت منظم اندازه‌گیری و کنترل کنید؛ زیرا، قند خون بالا می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز ستون فقرات را افزایش دهد.
• از واردشدن آسیب بیشتر به مفصل خود پیشگیری کنید؛ برای مثال، از انجام فعالیت‌هایی که می‌توانند فشار قابل توجهی را به مفاصل وارد کنند یا استفاده از وسایل ورزشی بدون توجه به دستور پزشک یا مربی باشگاه خودداری کنید.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز کمر و ستون فقرات هستند

افراد زیر بیشتر از دیگر افراد در معرض خطر ابتلا به آرتروز کمر قرار دارند:

• افراد مسن‌تر
• افرادی که مجبور هستند وسایل سنگینی را در محل کار خود بردارند.
• بازیکنان برخی از ورزش‌ها
• افرادی که ستون فقراتشان آسیب دیده است.

تحقیقات نشان می‌دهند که زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.

درمان بدون جراحی آرتروز ستون فقرات

بسیاری از افرادی که دچار آرتروز ستون فقرات خفیف هستند، می‌توانند درد و سفتی خود را با روش‌های غیرجراحی زیر کاهش دهند:

• تغییرات سبک زندگی: با داشتن وزنی سالم، ترک‌کردن سیگار و انجام فعالیت فیزیکی منظم مانند تمرینات کادیو و قدرتی، داشتن وضعیت بدنی مناسب هنگام نشستن، ایستادن، کارکردن و حرکت‌کردن و خوابیدن در وضعیت‌های مناسب، می‌توانید به کاهش علائم آرتروز خود کمک کنید. خوب است بدانید که سیگار می‌تواند به رگ‌های خونی شما آسیب برساند و خطر بیماری‌های دژنراتیو ستون فقرات را افزایش دهد.
• سرمادرمانی و گرمادرمانی: با گذاشتن پد گرمایی یا بسته یخ روی کمر خود به مدت 15 الی 20 دقیقه، می‌توانید به تسکین علائم کمک کنید. گرما می‌تواند درد را کاهش دهد و سرما می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند. با پزشک خود صحبت کنید تا بفهمید که بهترین روش برای آرتروز ستون فقرات چیست.
• تمرینات فیزیوتراپی: فیزیوتراپی یکی از متداول‌ترین روش‌های درمان آرتروز ستون فقرات است. متخصصان فیزیوتراپی می‌توانند به بیماران کمک کنند اطلاعاتی درباره تزار صحیح ستون فقرات به دست آورند و تمریناتی را برای بهبود قدرت، وضعیت، دامنه حرکتی و انعطاف‌پذیری یاد بگیرند. در طول جلسه فیزیوتراپی، متخصص فیزیوتراپی ممکن است از تکنیک دست‌کاری برای بهبود تحرک و تراز ستون فقرات شما استفاده کند.
• داروها: داروهای بدون نسخه و تجویزی می‌توانند به تسکین درد ناشی از آرتروز کمک کنند. پزشک ممکن است داروهایی استامینوفن، داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، کرم‌های موضعی و داروهای شل‌کننده عضلانی را بر اساس نوع، محل، مدت‌زمان و شدت کمردرد شما تجویز کند.
• تزریق: پزشک ممکن است داروهایی را به ستون فقرات برخی از افراد مبتلا به این بیماری تزریق کند تا کمردرد را کاهش دهد. این روش درمانی به بیماران کمک می‌کند راحت‌تر در جلسات فیزیوتراپی شرکت کنند. اگر دیگر روش‌های غیرجراحی نمی‌توانند به کاهش درد کمر یا گردن شما کمک کنند یا نمی‌توانید داروهای خوراکی را مصرف کنید، پزشک این روش درمانی را تجویز خواهد کرد
• ماساژدرمانی: ماساژدرمانی می‌تواند تنش عضلات را کاهش دهد. خوب است بدانید که تنش عضلانی می‌تواند علائم دردناکی مانند گرفتگی عضله را ایجاد کند.
• طب سوزنی: برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که طب سوزنی می‌تواند به کاهش درد آرتروز و کمردرد کمک کند.
• تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست یا تنس: دستگاه تنس که پالس‌های الکتریکی کوچکی را به کمر ارسال می‌کند، می‌تواند کمردرد را کاهش دهد.
• مکمل‌های غذایی: زردچوبه، اسیدهای چرب امگا-3، گلوکزامین ویتامین D، زنجبیل و کندرویتین سولفات، برای آرتروز مفید هستند. مکمل‌های غذایی معمولا بی‌خطر هستند؛ ولی، ممکن است عوارضی جانبی داشته باشند؛ بنابراین، پیش از مصرف آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید.

جراحی ستون فقرات

اگر علائم آرتروز ستون فقرات با تغییرات سبک زندگی، فیزیوتراپی، داروها یا تزریق کورتیزون بهبود نیابند، پزشک ممکن است جراحی ستون فقرات را به شما توصیه کند. این جراحی توانسته است به بسیاری از بیماران مبتلا به این بیماری کمک کند درد خود را کاهش دهند و مستقل‌تر زندگی کنند. در ادامه این بخش، انواع جراحی‌های ستون فقرات را معرفی می‌کنیم. پزشک به شما خواهد گفت که کدام یک مناسب شماست.

• جراحی دکومپرشن ستون فقرات: در طول این جراحی، جراح فشار روی طناب و اعصاب نخاعی ناشی از خارهای استخوانی را با برداشتن این خارها کاهش می‌دهد. هدف از این روش جراحی، فراهم‌سازی فضای بیشتر برای طناب نخاعی و ریشه‌های عصبی در مفاصل آسیب‌دیده است. این نوع جراحی می‌تواند به افرادی که از خارهای استخوانی در کمر یا گردن خود رنج می‌برند، به‌صورت قابل توجهی کمک کند.
• ایمپلنت ستون فقرات: جراحان ممکن است از ایمپلنت ستون فقرات برای ایجاد ثبات در مفصل آسیب‌دیده استفاده کنند. این ایمپلنت‌های فلزی برای اتصال به یکی از بخش‌های ستون فقرات طراحی می‌شوند و ممکن است شامل قفس، قلاب، صفحه، پیچ و میله باشند. پزشک به شما خواهد گفت که کدام یک از آن‌ها برای شما مناسب است و چه انتظاراتی می‌توانید از این جراحی داشته باشید. ایمپلنت‌ها ممکن است دامنه حرکتی را کمی کاهش دهند؛ ولی، با بزرگ‌کردن فضای بین دو مهره‌ای که یکدیگر را می‌سایند، به تسکین علائم کمک کنند.
• جراحی همجوشی ستون فقرات: در جراحی همجوشی، جراح دو مهره آسیب‌دیده را با استفاده از ابزار تیتانیومی به یکدیگر جوش می‌دهد تا دیگر نتوانند حرکت کنند و باعث ساییدن یکدیگر شوند. جراحان معمولا می‌توانند این جراحی را از طریق برش‌های کوچک و با استفاده از وسایل کم‌تهاجمی انجام دهند. این جراحی باعث کاهش دامنه حرکتی در مفصل جوش‌داده‌شده می‌شود؛ ولی، می‌تواند به کاهش درد ناشی از آرتروز به‌صورت قابل توجهی کمک کند.

سخن پایانی

آرتروز ستون فقرات، یک بیماری دژنراتیو و مزمن محسوب می‌شود و با افزایش سن مرتبط است. برخی از افراد مبتلا به این بیماری به علت تخریب مفاصل ستون فقرات خود به‌صورت کامل ناتوان می‌شوند و برخی دیگر علائم خفیفی دارند. افرادی که علائم خفیفی را تجربه می‌کنند، ممکن است با روش‌های غیرجراحی مانند داروها، فیزیوتراپی و تغییرات سبک زندگی بتوانند فعالیت‌های روزمره زندگی خود را همانند گذشته انجام دهند؛ ولی، افرادی که کمردرد شدیدی دارند، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند.

در این مطلب، به‌صورت کامل توضیح دادیم که آرتروز ستون فقرات چیست و شما را با همه جنبه‌های آن آشنا کردیم. اگر این مطلب نتوانسته است به سؤالات شما پاسخ دهد یا علائمی مانند درد، بی‌حسی، ضعف و تورم را در کمر یا هر بخشی از بدن خود تجربه می‌کنید، به کلینیک‌های معتبری مانند کلینیک پزشک اول مراجعه کنید. پزشکان باتجربه این کلینیک می‌توانند پاسخ‌های جامعی را به سؤالات شما ارائه دهند و بیماری شما را به‌درستی درمان کنند.

کلینیک پزشک اول