شباهت و تفاوت صرع و تشج

آگاهی از تفاوت صرع و تشنج مسئله بسیار مهمی در زمینه اختلالات عصبی است؛ چراکه اغلب اوقات این دو اصطلاح به اشتباه بجای یکدیگر استفاده می‌شوند. این در حالی است که هر کدام تعاریف و ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. تشنج به‌عنوان یک علامت بالینی ناشی از فعالیت غیرطبیعی الکتریکی مغز شناخته می‌شود، ولی صرع خود نوعی اختلال مزمن است که با تشنج بروز ظاهری پیدا می‌کند.

درک بهتر و دقیق‌تر این دو مفهوم به افراد کمک می‌کند تا با دکتر صرع همکاری بیشتری داشته و اختلال را راحت‌تر مدیریت کنند. در این مقاله راهنمای کاملی درباره تفاوت این دو مفهوم ارائه کرده‌ایم که در صورت بروز این مسئله در اطرافیان بتوانید تصمیمات صحیح‌تری در این زمینه بگیرید.

تفاوت صرع و تشنج چیست؟

درمورد تفاوت صرع و تشنج در یک توضیح ساده باید گفت که صرع نوعی بیماری غیرقابل‌درمان است؛ اما تشنج حمله‌ای است که در اثر عوامل مختلف دارویی یا مصرف الکل و موارد دیگری از این‌ قبیل به فرد دست می‌دهد.

از علائم اصلی صرع بروز تشنج است، اما نمی‌توان به صورت قطعی گفت هر شخصی که تشنج می‌کند لزوما صرع دارد. البته دکتر تشنج معمولا به این مسئله اشاره دارد که اگر تشنج به دفعات رخ بدهد، امکان دارد فرد به صرع مبتلا باشد.

تفاوت دیگر بین این دو مفهوم پزشکی، در شیوه درمان و مدیریت بیماری است. به گونه‌ای که معمولا دکتر صرع با ارائه راهکارها و روش‌های پیشگیری از بروز تشنج جلوگیری می‌کند، اما درمان قطعی برای صرع شناخته نشده و مطرح می‌کنند که بیماری صرع قابل درمان نیست و تنها با مصرف دارو و تحت نظر پزشک بودن، مدیریت می‌شود.

درنتیجه تشنج به‌عنوان یک حالت غیرطبیعی ناشی از افت قند خون، دیابت یا انواع دیگر مریضی‌ها است که باعث لرزش‌های غیرارادی، ازدست‌دادن هوشیاری و حرکات غیرارادی شود. اما صرع اختلال عصبی مزمنی است که نشانه آن تشنج است.

اینکه تشنج تحریک شده یا غیر قابل تحریک باشد، در تشخیص علت آن بسیار مؤثر است. منظور از تشنج تحریک شده این است که بتوان علت دقیقی مانند تب بالا برای آن شناسایی کرد. با این حال تشنج غیر قابل تحریک را نمی‌توان به هیچ وضعیت یا رویداد پزشکی متصل کرد. آن‌ها صرفاً به این دلیل رخ می‌دهند که مغز فرد دارای ساختار یا سیم‌کشی است که ایجاد این تشنج‌های غیر قابل تحریک را آسان‌تر می‌کند. تشنج‌های مکرر غیر قابل تحریک، صرع است.

شباهت‌ های صرع و تشنج

در کنار بررسی فرق صرع و تشنج باید گفت که تشنج صرع و تشنج‌های مربوط به سایر اختلالات عوامل مشترک زیادی دارند که این عوامل شامل موارد زیر هستند:

• هم صرع و هم سایر اختلالاتی که باعث تشنج می‌شوند، خطر آسیب ناشی از تصادفات جاده‌ای و از دست‌دادن هوشیاری را افزایش می‌دهند.
• هر دو حالت ممکن است باعث بروز حرکات غیرارادی شود.
• خود تشنج در زمان کوتاه چه در صرع چه در سایر اختلالات خطرناک نیست.
• تشنج فقط در صورتی اورژانسی است که بیش از ۵ دقیقه طول بکشد یا باعث آسیب شود.
• گیجی موقت و بی‌خبری، از دیگر حالات روانی هستند که در صرع و تشنج رخ می‌دهند و تشخیص بیماری را برای دکتر سخت‌تر می‌کنند.

تفاوت صرع و غش کردن

زمانی که صحبت از تفاوت بیماری صرع و تشنج می‌شود، ناگزیریم درباره تفاوت تشنج و صرع با غش کردن هم صحبت کنیم. پزشکان متخصص می‌گویند نباید هر غش کردنی را تشنج در نظر بگیرید. این دو مفهوم علائم کاملاً متفاوتی با یکدیگر دارند.

تشنج معمولاً بیشتر از ۱ دقیقه طول می‌کشد و این در حالی است که گزارش‌ها نشان می‌دهند غش کردن کمتر از این زمان ادامه دارد و فرد سریعاً به حالت عادی برمی‌گردد. گشاد شدگی مردمک، احساس سرما، ازدست‌دادن هوشیاری، بی‌حالی، سرگیجه، تاری دید و رنگ‌پریدگی از علائم ظاهری غش کردن هستند. اما در تشنج فرد کنترل مثانه و روده خود را ممکن است از دست بدهد، حرکات تند و غیرارادی در دهان داشته باشد، به فضا خیره شده یا زبان خود را گاز بگیرد.

مطالعه بیشتر: تشنج چیست ؟

تشنج خطرناک‌ تر است یا صرع

هم صرع و هم سایر اختلالاتی که باعث تشنج می‌شوند، خطر آسیب ناشی از تصادفات رانندگی، غرق‌شدن در استخر هنگام شنا و ازدست‌دادن هوشیاری را افزایش می‌دهند. گفته می‌شود خود تشنج خطرناک نیست تشنج فقط در صورتی خطرناک است که بیش از ۵ دقیقه طول بکشد یا باعث آسیب جسمی شود. در کل بسته به شرایط فرد و وضعیت جسمانی او حتی یک تشنج واحد هم ممکن است خطرناک باشد و باید علل آن توسط پزشک بررسی شود. 

چگونه صرع و تشنج از یکدیگر تشخیص داده می شوند؟

در پاسخ به این سؤال که صرع و تشنج چه فرقی دارند مفصلاً صحبت کردیم و گفتیم که هر تشنجی ناشی از صرع نیست، اما تشنج از نشانه‌های اصلی صرع است. در این بخش می‌خواهیم روش‌های تشخیص صرع و تشنج را بررسی کنیم. در راه‌های شناسایی این دو بیماری معمولاً تفاوتی وجود ندارد.

• MRI: انجام آزمایش‌های تصویربرداری مانند ام آر آی کمک می‌کند تا ناهنجاری‌هایی که در مغز بیمار وجود دارد شناسایی شوند. همچنین CT اسکن مغز هم ساختارهای مغزی را به پزشکان نشان می‌دهد.
• آزمایش EEG یا نوار مغزی: نوار مغز یکی دیگر از روش‌های تشخیص بیماری صرع و تشنج است که با ثبت فعالیت الکتریکی مغز، شناسایی الگوهای غیرطبیعی و ناهنجار را امکان‌پذیر می‌کند.
• سوابق پزشکی: بررسی سوابق و ژنتیک فرد در کنار شرح حالی که او از خود ارائه می‌کند نیز در تشخیص صرع به دکتر کمک می‌کند.

درمان صرع و تشنج چگونه است؟

تفاوت صرع و تشنج به علائم و ریشه‌های آن‌ها محدود نمی‌شود و روش‌های درمان و مدیریت را نیز در برمی‌گیرد. در حال حاضر پاسخ دقیقی برای این سؤال که آیا صرع و تشنج درمان می‌شوند، وجود ندارد. برخی از کیس‌ها نشان داده‌اند که مصرف دارو توانسته شدت و میزان تشنج را تا حد زیادی کاهش دهد. در این شرایط فرد تا حد زیادی به زندگی نرمال و فعالیت‌های خود بازگشته است. البته که پیدا کردن داروی مناسب و دوز مصرف آن باید زیر نظر پزشک متخصص باشد. این فرایند معمولاً زمان‌بر است و نیازمند صبوری و همکاری با پزشک مربوطه است.

برخی از داروها مانند داروی اسید والپروئیک، کاربامازپین، لاموتریژین و لووتیراستام از انواع داروهایی هستند که بسته به آزمایش‌ها و شدت درگیری مغز برای بیماران دچار صرع تجویز می‌شوند. برخی از بیماران با مصرف همین داروها دفعات تشنج را بسیار کاهش داده و حتی بعد مدتی دیگر دچار آن نشده‌اند.

جراحی و خارج کردن بخشی از مغز که دچار آسیب شده است، راه‌حل دیگری است که برای درمان صرع پیشنهاد می‌شود. البته این در شرایطی است که بخش‌های مرتبط با حرکات دست و پا، دیدن و شنیدن درگیر بیماری نشده باشند.

سخن پایانی

درنهایت درک تفاوت صرع و تشنج، علائم، راه‌های درمان و ابعاد درگیری جسم بیمار در هر بار تشنج بسیار کمک‌کننده است. اطلاع از مواردی که در مقاله بررسی شد هم برای بیمار ضروری است و هم اطرافیان او، تا بتوانند در شرایطی که بیمار دچار تشنج می‌شود، عکس‌العمل مناسبی ارائه بدهند. در هر صورت اگر شما نیز هر یک از علائم بیماری‌های گفته شده را در خود یا اطرافیانتان مشاهده می‌کنید، هر چه سریع‌تر برای تشخیص درست و درمان به موقع به پزشک مراجعه نمایید. خوشبختانه کلینیک پزشک اول، علاوه بر آنکه پزشکان ماهری دارد، یک کلینیک تخصصی کامل است که شما می‌توانید برای انجام آزمایش‌های مختلف همچون نوار مغز، سونوگرافی مغز و ... از خدمات این مجموعه استفاده نمایید.

کلینیک پزشک اول