شایع ترین عوارض بارداری چیست؟

بارداری، دوران زیبایی است، اما مشکلات متعددی نیز با خود به همراه می‌آورد. بدن در این ۹ ماه، تغییرات شگفت‌انگیزی را تجربه می‌کند تا بتواند از یک موجود کوچک در حال رشد حمایت کند؛ اما این تغییرات گاه با برخی عوارض همراه می‌شود که ممکن است برای مادر باردار ناخوشایند باشد. هرچند با مشاوره بارداری و رعایت نکاتی که پزشک مشاور در اختیارتان می‌گذارد، می‌توانید از شدت مشکلات بارداری کم کنید و بارداری راحت‌تری را پشت سر بگذارید. در این مطلب به بررسی شایع‌ترین عوارض بارداری، دلایل بروز آن‌ها و روش‌های مدیریت این عوارض می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی درباره این موضوع کسب کنید.

عوارض بارداری چیست

بارداری یک تجربه زیبا و شگفت‌انگیز است، اما مانند هر تغییر بزرگ دیگری در بدن، همراه با برخی عوارض و تغییرات است. عوارض حاملگی از زنی به زن دیگر متفاوت است و شدت آن‌ها نیز برای هر کسی فرق دارد.

ویار در بارداری

ویار در بارداری به هوس‌های شدید و غیرعادی برای خوردن برخی غذاها گفته می‌شود که بسیاری از زنان باردار آن را تجربه می‌کنند. این هوس‌ها از میل شدید به خوردن غذاهای شیرین و شور تا میل به مواد غذایی غیر معمول و حتی غیرقابل خوردن متغیر هستند.

علت دقیق ویار هنوز به‌طور کامل شناخته‌شده نیست، اما برخی از دلایلی که توسط پزشکان مطرح می‌شوند، عبارت‌اند از:

• تغییرات هورمونی
• کمبود مواد مغذی
• تغییرات متابولیک
• عوامل روانی، مانند استرس، اضطراب و هیجان‌های دوران بارداری

تهوع و استفراغ

تهوع و استفراغ از شایع‌ترین علائم بارداری، به‌خصوص در سه ماهه اول هستند و در زبان انگلیسی به آن "Morning Sickness" یعنی بیماری صبح می‌گویند، اما این حالت فقط یک اصطلاح است و می‌تواند در هر ساعتی از روز رخ دهد.

علت دقیق آن هنوز کاملا مشخص نیست، اما تغییرات هورمونی، به‌ویژه افزایش هورمون  hCG، نقش مهمی در این امر دارد. این هورمون‌ها بر روی دستگاه گوارش تاثیر می‌گذارند و باعث بروز حالت تهوع و استفراغ می‌شوند.

راه حل

خوشبختانه راهکارهای مختلفی برای کاهش عارضه تهوع و استفراغ وجود دارد که به شرح زیر هستند:

• تغییرات در رژیم غذایی؛ از جمله: وعده‌های غذایی کوچک و مکرر، غذاهای سبک، اجتناب از غذاهای چرب و سرخ‌شده، نوشیدن مایعات فراوان، زنجبیل و ویتامین B6 
• تغییر سبک زندگی؛ مثل استراحت کافی
• اجتناب از بوهای آزاردهنده
• آروماتراپی؛ یعنی استفاده از رایحه‌های آرامش‌بخش، مانند نعناع و لیمو
• حمام آب گرم
• تمرینات تنفسی آرام
• داروهای بدون نسخه، مثل داروهای ضد تهوع

اگر تهوع و استفراغ شما شدید و مداوم است و باعث کاهش وزن قابل‌توجه، کم‌آبی بدن، یا درد شدید می‌شود، حتما به پزشک مراجعه کنید.

کم خونی

یکی از مشکلات بارداری که ممکن است برای مادر به وجود آید، کم خونی است. کم‌خونی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن تعداد گلبول‌های قرمز خون یا هموگلوبین، پروتئینی که اکسیژن را در خون حمل می‌کند، کمتر از حد طبیعی باشد. در دوران بارداری، بدن به آهن بیشتری نیاز دارد تا هم از خود مادر حمایت کرده و هم از رشد جنین پشتیبانی کند. اگر این نیاز به آهن برطرف نشود، کم‌خونی رخ می‌دهد.

راه های پیشگیری و مقابله

خبر خوب این است که با رعایت برخی نکات و پیگیری‌های پزشکی، می‌توان از بروز کم‌خونی در بارداری پیشگیری یا آن را به‌خوبی مدیریت کرد. راهکارهای مقابله عبارت‌اند از:

• مصرف غذاهای غنی از آهن، مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، سبزیجات برگ سبز تیره (مانند اسفناج و کلم)، میوه‌های خشک (مانند کشمش و آلو) و غلات غنی‌شده با آهن
• مصرف ویتامین C همراه با غذاهای حاوی آهن
• مصرف مکمل آهن
• اجتناب از مصرف مواد کافئین‌دار و الکل
• درمان علت زمینه‌ای
• استراحت کافی
• اجتناب از مصرف چای و قهوه با غذا

برای انجام آزمایش‌های خون و بررسی سطح آهن بدن به‌طور مرتب به پزشک مراجعه کنید.

تغییرات پوستی

یکی از عوارض بارداری، تغییرات پوستی است. این تغییرات دلایل مختلفی دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• تغییرات هورمونی
• افزایش جریان خون
• تغییرات در تولید رنگ‌دانه
• کشش پوست

راه های مقابله

تغییرات پوستی در دوران بارداری امری طبیعی است و به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون رخ می‌دهد؛ اما با رعایت برخی نکات می‌توان از شدت این تغییرات کاست و پوستی سالم‌تر داشت. راهکارهای مقابله با تغییرات پوستی در بارداری به قرار زیر هستند:

• از شوینده‌های ملایم و بدون عطر استفاده کنید.
• بیش‌ازحد صورت خود را نشویید.
• از مرطوب‌کننده‌های غنی و بدون عطر استفاده کنید.
• پوست خود را مرطوب نگاه دارید.
• داغ و به مدت طولانی دوش نگیرید.
• از کرم‌های ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید.
• در ساعات اوج آفتاب در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرید.
• مصرف میوه‌ها، سبزیجات و آب فراوان به سلامت پوست کمک می‌کند.
• از مصرف غذاهای تند و چرب و غذاهای فرآوری‌شده بپرهیزید.
• استرس بر روی پوست تاثیر منفی می‌گذارد. بنابراین آرامش خود را حفظ کنید.
• در صورت بروز هرگونه مشکل پوستی جدی، با پزشک مشورت کنید.

افسردگی بارداری

یکی از عوارض حاملگی افسردگی است. افسردگی بارداری نوعی اختلال خلقی است که زنان در طول دوران بارداری تجربه می‌کنند. این وضعیت به دلیل تغییرات هورمونی، استرس‌های مربوط به بارداری و عوامل روانی یا اجتماعی ممکن است رخ دهد. علائم افسردگی بارداری شامل احساس ناراحتی، اضطراب، خستگی شدید، بی‌علاقگی به فعالیت‌ها و اختلال در خواب و تغذیه است. این وضعیت نیاز به تشخیص و درمان دارد، زیرا عدم درمان می‌تواند روی سلامت مادر و جنین تأثیر منفی بگذارد. راهکارهایی مانند مشاوره، حمایت عاطفی، و در موارد شدیدتر، دارودرمانی می‌توانند مفید باشند.

مشکلات دهان و پوسیدگی دندان

یکی از شایع‌ترین عوارض بارداری، پوسیدگی دندان است. تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی بر روی سلامت دهان و دندان نیز تاثیر می‌گذارد. این اتفاق به دلیل تغییرات هورمونی، تغییرات در رژیم غذایی و تغییر در عادات مسواک‌زدن اتفاق می‌افتد.

نفخ و یبوست در بارداری

نفخ و یبوست، از جمله مشکلات رایجی هستند که بسیاری از زنان باردار با آن مواجه می‌شوند و معمولا به دلایل زیر اتفاق می‌افتند:

• تغییرات هورمونی
• رشد جنین
• تغییرات در رژیم غذایی، به دلیل تغییرات هورمونی و حس بویایی حساس‌تر
• مصرف مکمل‌های آهن

راه های مقابله

خوشبختانه، راهکارهای ساده‌ای وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا این ناراحتی‌ها را کاهش دهید؛ از جمله:

• فیبر کافی
• آب فراوان
• غذاهای پروبیوتیک
• اجتناب از غذاهای نفخ‌زا
• وعده‌های غذایی کوچک و مکرر
• فعالیت بدنی
• پیاده‌روی منظم
• یوگا و ورزش‌های سبک
• ماساژ شکم
• حمام آب گرم
• مصرف آلو و آب آلو
• ملین‌های طبیعی

اگر نفخ و یبوست شما شدید و با علائم دیگری، مانند خون در مدفوع، درد شدید شکم یا تب همراه است، حتما به پزشک مراجعه کنید.

دل درد و معده درد در بارداری

درد شکم و معده، یکی از شکایات شایع و عوارض بارداری است که بسیاری از خانم‌های باردار با آن مواجه می‌شوند. این دردها دلایل مختلفی دارند و معمولا بی‌ضرر هستند، اما در برخی موارد ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر باشند و نیاز به توجه پزشکی دارند. دلایل شایع دل درد و معده درد در بارداری عبارت‌اند از:

• رشد رحم
• یبوست
• نفخ
• سوزش سر دل
• کشیده‌شدن رباط‌های رحم
• انقباضات براکستون هیکس
• عفونت‌های دستگاه ادراری
• مشکلات کیسه صفرا
• زائده آپاندیس

اگر درد شما شدید و مداوم و با علائم دیگری، مانند تب، خون‌ریزی، استفراغ مکرر، کاهش حرکت جنین یا درد هنگام ادرار کردن همراه است، حتما به پزشک مراجعه کنید.

راه های درمان

از راهکارهای ساده‌ای که به شما کمک می‌کند تا این دردها را کاهش دهید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف غذاهای سبک و زود هضم، مانند سوپ، ماست، برنج و مرغ آب‌پز
• به‌جای سه وعده غذایی بزرگ، وعده‌های کوچک و مکرر در طول روز مصرف کنید
• از مصرف غذاهایی که باعث نفخ می‌شوند، مانند کلم، بروکلی، پیاز، نوشابه‌های گازدار و غذاهای سرخ‌شده خودداری کنید
• آهسته غذا خوردن
• استراحت کافی
• حمام آب گرم
• ماساژ ملایم
• استفاده از بالش
• یوگا و ورزش‌های سبک

اگر درد شدید و مداوم دارید یا دردتان با علائم دیگری، مانند تب، خون‌ریزی، استفراغ مکرر، کاهش حرکت جنین یا درد هنگام ادرار کردن همراه است، حتما مراجعه به پزشک را در اولین فرصت در برنامه خود قرار دهید.

پا درد و ورم پا در دوران حاملگی

مشکل پا درد و ورم پا معمولا در سه ماهه دوم و سوم بارداری بیشتر دیده می‌شود. ورم و درد پا در دوران بارداری، به‌خصوص در قسمت‌های پایینی، مانند مچ پا، ساق پا و کف پا بسیار شایع است. علل پا درد و ورم پا در بارداری عبارت‌اند از:

• افزایش وزن
• تغییرات هورمونی
• رشد رحم
• ایستادن طولانی‌مدت
• کفش نامناسب

راه های مقابله

ورم و درد پا در دوران بارداری، اگرچه شایع است، اما می‌تواند عوارضی را به همراه داشته باشد. این عوارض، بسته به شدت و علت ورم و درد متفاوت خواهد بود. بنابراین باید با روش‌هایی با این مشکل مقابله کرد. راهکارهای موثر برای کاهش درد و ورم پا عبارت‌اند از:

• استراحت کافی
• ورزش‌های سبک
• ماساژ پا
• کفش مناسب
• جوراب واریس
• کاهش مصرف سدیم
• نوشیدن آب کافی
• حمام آب گرم
• کمپرس سرد
• یوگا برای پاها

درد ناف در بارداری

درد ناف در دوران بارداری، ممکن است نگران‌کننده به نظر برسد، اما معمولا نشانه‌ای از یک مشکل جدی نیست. با بزرگ‌شدن شکم و تغییرات هورمونی، کشیدگی پوست و عضلات اطراف ناف می‌تواند باعث درد شود.

دلایل شایع درد ناف در بارداری عبارت‌اند از:

• کشیدگی پوست و عضلات
• فشار رحم
• فتق ناف
• یبوست

گاهی اوقات، درد ناف ممکن است به دلیل دلایل دیگری، مانند عفونت، سنگ کلیه یا مشکلات گوارشی باشد. اگر درد ناف شما مداوم و شدید است یا علائم دیگری، مانند تب، تهوع، استفراغ، خونریزی یا تورم دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.

واریس واژن در بارداری

واریس واژن، یکی دیگر از عوارض بارداری است که بسیاری از زنان باردار با آن مواجه می‌شوند. این عارضه با تورم رگ‌های خونی در ناحیه واژن مشخص می‌شود و ناراحتی و درد ایجاد می‌کند. علل واریس واژن در بارداری به موارد زیر برمی‌گردد.

• افزایش حجم خون
• تغییرات هورمونی
• فشار رحم

خارش بدن در بارداری

خارش بدن، یکی از شکایات شایع زنان در دوران بارداری است و می‌تواند در نواحی مختلف بدن، از جمله شکم، دست‌ها، پاها و حتی کف دست و پا رخ دهد. این عوارض بارداری در افراد مختلف، از خفیف تا شدید متغیر است و در کیفیت زندگی مادر باردار اختلال ایجاد می‌کند. در ادامه به بررسی علل و راهکارهای کاهش خارش در بارداری می‌پردازیم.

• تغییرات هورمونی
• کشیدگی پوست
• کلستاز بارداری؛ بیماری کبدی که باعث تجمع اسیدهای صفراوی در خون می‌شود و به خارش شدید، به‌ویژه در کف دست و پا می‌انجامد
• بثورات پوستی
• عفونت‌های پوستی
• خشکی پوست

درد سیاتیک در بارداری

درد سیاتیک در دوران بارداری یک مشکل شایع است که بسیاری از زنان باردار با آن مواجه می‌شوند. این درد معمولا از کمر شروع شده و به سمت پاها کشیده می‌شود. از علل درد سیاتیک در بارداری می‌توان به فشار رحم، تغییرات هورمونی و وضعیت نامناسب بدن اشاره کرد.

تکرر ادرار در بارداری

یکی از شایع‌ترین عوارض حاملگی، تکرر ادرار است که بسیاری از زنان باردار با آن مواجه می‌شوند. این وضعیت به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و معمولا نگران‌کننده نیست. رشد رحم، افزایش حجم خون و تغییرات هورمونی از دلایل رایج تکرر ادرار در دوران بارداری محسوب می‌شوند.

تغییرات خلقی

یکی از عوارض بارداری تغییرات خلقی است که بسیار شایع است و اغلب زنان باردار این نوسانات احساسی را تجربه می‌کنند. این تغییرات، از شادی و هیجان تا غم و اضطراب متفاوت هستند. دلایل تغییرات خلقی در دوران بارداری عبارت‌اند از:

• تغییرات هورمونی
• خستگی
• نگرانی‌های مربوط به بارداری
• تغییرات سبک زندگی

هموروئید و بواسیر

بسیاری از زنان باردار در طول دوران بارداری خود با مشکل هموروئید یا بواسیر روبه‌رو می‌شوند. هموروئید در واقع رگ‌های خونی متورم‌شده در ناحیه مقعد هستند. این رگ‌ها ممکن است داخل یا خارج از مقعد قرار بگیرند و باعث ایجاد درد، خارش، خون‌ریزی و ناراحتی شوند. این مشکل به دلیل تغییرات هورمونی، افزایش فشار بر رگ‌های خونی، یبوست و سایر عوامل مرتبط با بارداری ایجاد می‌شود.

اختلالات خواب در بارداری

بسیاری از زنان باردار در طول دوران بارداری خود با عوارض بارداری در خواب مواجه می‌شوند. اختلال خواب به شکل‌های مختلفی بروز می‌کند، از جمله:

• مشکل در به خواب رفتن
• بیدار شدن‌های مکرر در طول شب
• خواب سبک و ناقص

این اختلالات خواب به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و بر روی کیفیت زندگی و سلامت مادر و جنین تاثیر می‌گذارد. رایج‌ترین علل اختلالات خواب در بارداری عبارت‌اند از:

• تغییرات هورمونی
• تغییرات فیزیکی
• تکرر ادرار
• سوزش سر دل
• حرکات جنین
• نگرانی و اضطراب

کمر درد در بارداری

کمر درد یکی از شایع‌ترین عوارض بارداری است که بسیاری از زنان باردار با آن مواجه می‌شوند. این درد معمولا از کمر به باسن و پاها نیز کشیده شده و باعث ناراحتی و محدودیت در فعالیت‌های روزمره می‌شود. تقریبا همه خانم‌های باردار در طول دوران بارداری، به‌خصوص در ماه‌های آخر، با درد کمر دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این درد از خفیف تا شدید متغیر است و بر روی کیفیت زندگی مادر باردار تاثیر می‌گذارد.

دلایل کمر درد در بارداری عبارت‌اند از:

• تغییرات هورمونی
• رشد رحم
• افزایش وزن
• وضعیت نامناسب بدن، مثل ایستادن طولانی‌مدت، نشستن به مدت طولانی و خم‌شدن به جلو
• ضعف عضلات شکم و کمر

سخن پایانی

بارداری، یکی از زیباترین دوران زندگی هر زنی به شمار می‌آید که پر از چالش نیز هست و زن حامله در این مدت با عوارض متعددی روبه‌رو می‌شود. تغییرات هورمونی، رشد جنین، افزایش وزن و فشار بر اندام‌های داخلی از جمله دلایل اصلی این عوارض حاملگی هستند. اکثر این عوارض، طبیعی هستند و با گذشت زمان و پس از زایمان برطرف می‌شوند؛ اما در برخی موارد، ممکن است زن باردار نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشد. کلینیک فوق تخصصی مغز و  اعصاب پزشک اول، با داشتن پزشکان متبحر و باتجربه، شما را در دوران بارداری همراهی می‌کند و باعث می‌شود که دوران بارداری راحت‌تری را پشت سر بگذارید.