بسیاری از افرادی که عمل‌های مختلف انحام می‌دهند، بعد از بهبود یا در دوره درمان، به ناگاه احساس فرورفت خنجر به قسمت‌های مختلف بدن یا حتی سوزن سوزنی می‌کنند. از طرفی شاید برای شما هم اتفاق افتاده است که به صورت ناخودآگاه، احساس سوزن سوزنی در قسمت خاصی از بدن خود می‌کنید یا حتی بخش خاصی از بدن شما ناگهان تیر می‌کشد.
تمامی این موارد، مربوط به دردها و آسیب‌های عصبی می‌شود که به صورت شدید یا معمولی وجود دارد و حتی خود به خود رفع می‌شود. در علم پزشکی به این گونه علائم، دردهای عصبی نوروپاتیک می‌گویند. دردهای نروپاتیکی به دو شکل خفیف و شدید وجود دارد و بر اثر عوامل مختلفی از جمله ابتلا به بیماری‌های مختلف مانند دیابت، زونا و اختلالات سیستم عصبی مرکزی به وجود بیاید؛ اما با این وجود، شما می‌توانید با راه‌های درمانی مختلف، این مشکل را حل کنید. بنابراین اگر به دنبال علائم و درمان دردهای نوروپاتیک هستید، در ادامه این مطلب از کلینیک پزشک اول همراه ما باشید.
درد نوروپاتیک چیست ؟
درد عصبی نوروپاتیک (Neuropathic Pain) نوعی درد مزمن است که به دلیل آسیب یا اختلال در سیستم عصبی (شامل اعصاب محیطی، نخاع یا مغز) ایجاد می‌شود. برخلاف درد ناشی از آسیب‌های فیزیکی مانند بریدگی یا ضربه، این درد نتیجه عملکرد غیرطبیعی اعصاب است که حتی ممکن است بدون تحریک خارجی نیز حس شود.
علت دردهای نوروپاتیک یا دردهای عصبی
حتما برای شما هم این سوال پیش آمده است که علت دردهای نروپاتیک چیست؟ چرا باید فرد به این دردها دچار شود؟ در حالت کلی، دردهای عصبی بر اثر آسیب‌ها یا بیماری‌هایی که بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارند یا اعصاب‌هایی که به عضلات فرد می‌رسند، اتفاق می‌افتد. مثلا ممکن است که فردی بیماری خاصی داشته باشد و بر اثر آن، دردهای عصبی را تجربه کند. اما در ادامه، برخی از علت‌های شایع ابتلا به این دردها را معرفی می‌کنیم:
- آسیب‌رسیدن به مغز، ستون فقرات یا اعصاب بدن
- عدم خون‌رسانی منظم و استاندارد به اعصاب بدن
- مصرف زیاد الکل
- احساس دردهای خیالی بعد از قطع عضو و برخی از عمل‌های جراحی
- کمبود ویتامین B12 یا تیامین
- مصرف برخی از داروها
از طرفی جدای از این موارد، ابتلا به برخی از بیماری‌های خاص هم باعث ایجاد دردهای نوروپاتیک می‌شود که در ادامه هر کدام را نام می‌بریم:
- ابتلا به بیماری‌های عفونتی مختلف مانند زونا و ایدز
- ابتلا به بیماری اسکروز چندگانه
- ابتلا به دیابت
- سکته
- ابتلا به بیماری سرطان در اقدام به درمان آن با پرتودرمانی، جراحی یا شیمی درمانی
- بیماری‌های مربوط به اعصاب به دام‌افتاده مانند سندرم تونل کارپال
همچنین توجه داشته باشید که برخی از شرایط خاص در بدن هم این دردهای عصبی را ایجاد می‌کند که عبارت‌اند از:
- سیاتیک: مشکل سیاتیک، باعث ایجاد فشار روی اعصاب کمر می‌شود که احساس درد در پایین ساق پای شما ایجاد می‌کند. بنابراین شما با تحریک این اعصاب، احساس سوزن سوزن شدن، ضعف و بی‌حسی پیدا می‌کنید
- فیبرومیالژیا: این بیماری به عنوان سندرم درد مزمن به همراه سوزش و درد در قسمت‌های مختلف بدن است که تاکنون هم علت دقیق آن مشخص نشده است و احتمال‌های آن، پریشانی‌های عاطفی و خواب ضعیف فرد است و عوامل ژنتیکی هم در بروز آن دخیل هستند
- نوروپاتی محیطی: این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که به اعصاب محیطی بدن آسیب وارد شود. نوروپاتی محیطی نیز در صورت ابتلا به بیماری دیابت و بیماری‌های خود ایمنی به وجود می‌آید.
علائم بیماری نوروپاتیک چیست
ممکن است که اعصاب بدن شما به دلایل مختلفی تحریک شوند و آسیب ببینند؛ بنابراین برای آن که بدانید علائم دردهای عصبی چیست، باید به موارد زیر در بدن خود توجه کنید:
- دردهای بدون دلیل و خود به خود: ممکن است که شما بدون مشکل خاصی احساس سوزش خفیف تا شدید، ضربه زدن یا دردهای مشابه با شوک الکتریکی، گزگز شدن قسمتی از بدن، بی حسی یا سوزن سوزن شدن داشته باشید که امکان ابتلا به این بیماری را دارد
- آلوداینیا: در حالت عادی برخی از محرک‌های معمولی، اصلا دردی ندارند؛ مثلا شما در هنگام مسواک کشیدن روی پوست یا قرارگرفتن در سرما، دردی را به طور عادی حس نمی‌کنید. اما اگر حساسیت شدید به لمس پیدا کنید، یکی از علائم این بیماری است
- پردردی: همه انسان‌ها با قرارگیری در معرض محرک‌های دردآور معمولی مانند گرما، کمی احساس درد معمولی دارند؛ اما برخی از افراد، بیش از حد معمول خود درد احساس می‌کنند و بدون آن‌ها بیش از اندازه سوزن سوزن شدید می‌شود
- هیپوآلژزی: افراد به طور عادی در مقابل محرک‌های دردناک، باید درد متناسب با آن را احساس کنند؛ اما برخی از بیماران با دردهای نوروپاتیک، یا درد کمی را حس می‌کنند و یا اصلا حسی نسب به آن ندارند
- دیسستزی: احساس‌های غیرمنتظره‌ای که حس بسیار عجیب و دردناکی را برای فرد ایجاد می‌کند، جزو علائم این بیماری است
- بی‌خوابی: داشتن مشکل در خواب، اختلال در خواب به دلیل درد و وارد شدن استرس عاطفی شدید برای شما هم جزو این علائم است
انواع دردهای نوروپاتیک
امکان بروز دردهای عصبی و نوروپاتیکی با شرایط‌های مختلف و در نقاط مختلف بدن وجود دارد؛ از همین رو انواع دردهای نوروپاتیک، در چهار دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
نوروپاتی محیطی
این مدل از دردها بر اعصاب خارج از مغز و نخاع تاثیر می‌گذارند و بیشتر بر اندام‌ها اثر دارند. نوع دردهای عصبی دیابتی، در این دسته قرار می‌گیرند و علائم آن شامل موارد زیر است:
- بی‌حس شدن قسمتی از بدن
- احساس سوزن سوزن شدن
- احساس سوزش
- عدم احساس دما
- از دست دادن هماهنگی بدن
- درد
نوروپاتی اتونومیک
این مدل دردها بیشتر بر اعصاب کنترل‌کننده عملکردهای مهم بدن تاثیر می‌گذارند و از بیماری‌های مختلفی از جمله دیابت، مصرف الکل، عفونت، آسیب نخاعی، پارکینسون و دیگر عوامل ایجاد می‌شوند. علائم این دردها، شامل موارد زیر هستند:
- از دست دادن کنترل ادرار
- تعرق زیاد
- اسهال و یبوست
- حالت تهوع یا استفراغ
- نفخ
- سوزش سردل یا رفلاکس اسید
- سبکی سر
- اختلال در عملکرد جنسی
- گزگز و بی حسی در اندام‌ها
نوروپاتی کانونی
این مدل دردها به دلیل التهاب، خار استخوان، یا فتق دیسک ایجاد می‌شود و در مواقعی هم بر اثر آسیب عصبی دیابت است. بنابراین بسته به تحریک هر کدام از عصبها، علائم زیر را بیشتر در ناحیه دست، تنه و ساق پا ایجاد می‌کند:
- درد
- بی حسی
- ضعف
- مورمور
نوروپاتی جمجمه
این مدل، تنها بر اعصاب مغز تاثیر می‌گذارد و توانایی حرکت را از شما می‌گیرد. همچنین علائم آن بر اساس شرایط ایجاد درد عصبی متفاوت است که مشکلات زیر را ایجاد می‌کند:
- فلج عصب جمجمه‌ای میکروواسکولار: بر اعصاب چشم اثر می‌گذارد و مشکلات بینایی ایجاد می‌کند
- فلج بل: بر اثر ویروس خاصی ایجاد می‌شود و باعث افتادگی یک طرفه صورت می‌شود
- فلج عصب سوم، چهارم و ششم: فلج عصب سوم باعث افتادگ پلک و دوبینی، فلج عصب چهارم باعث چرخش غیر طبیعی چشمان و فلج عصب ششم باعث حرکت عجیب چشم می‌شود
درد عصب به کجا میزند؟
با توجه به انواع دردهای نوروپاتیک در قسمت قبلی، در صورت ابتلا به این بیماری، امکان آسیب به هر کدام از قسمت‌های خاص بدن وجود دارد. در واقع به دلیل این که منشا اصلی دردهای نوروپاتیکی، آسیب به اعصاب بدن است، امکان مشاهده علائم مختلف آن در سر و تمامی قسمت‌های بدن وجود دارد.
تشخیص درد عصبی یا نوروپاتیک
در حالت کلی علائم دردهای نوروپاتیک، متفاوت است ؛ از همین رو برای تشخیص این دردهای عصبی، باید پزشک مغز و اعصاب متخصص در این زمینه معاینات لازم را انجام دهد. در جلسه معاینه، پزشک سوالات مختلفی از جمله توصیف درد، زمان شروع و شدت آن از بیمار می‌پرسد و در صورت نیاز، آزمایش خون و عصبی تجویز می‌کند. البته برای تشخیص درست این بیماری، بهتر است که به کلینیک متخصص مغز و اعصاب مانند پزشک اول مراجعه کنید.
درمان دردهای نوروپاتیک
بعد از این که تشخیص درد عصبی کامل انجام شد، نوبت به درمان این بیماری می‌رسد. نحوه درمان این دردها با توجه به نوع و علائم بیمار انجام می‌شود و برای همه به صورت یکسان نیست. اما متداول‌ترین راه‌های درمانی نوروپاتیکی، شامل موارد زیر است:
- تجویز مسکن‌های عادی مانند استامینوفن و ایبوپروفن برای موارد خفیف انجام می‌شود
- تجویز داروهای ضد تشنج در بعضی از موارد باعث کم شدن درد است
- تجویز داروهای ضد افسردگی اهمیت زیادی دارد؛ چرا که ناراحتی‌های روحی باعث شدیدتر شدن این دردها می‌شوند
- درمان‌های موضعی لیدوکائین یا کپسایسین مانند کرم‌ها، پیمادها یا چسب‌ها روی نقاط آسیب‌دیده
- تزریق نزدیک عصب آسیب‌دیده با داروهای مخصوص انجام می‌شود
- فیزیوتراپی، ورزش و ماساژ برای انواع دردهای نوروپاتیکی تجویز می‌شود
- عمل جراحی در صورت نیاز باید انجام شود
- مشاوه روانشناسی به آرامش اعصاب فرد کمک می‌کند
- تحریک نخاع یا اعصاب محیطی در صورت عدم پاسخگویی روش‌های درمانی دیگر انجام می‌شود
توجه کنید که هر کدام از این روش‌های درمانی، باید زیر نظر پزشک متصص تجویز شود؛ از همین رو اگر علائم این بیماری را داشتید، به هیچ عنوان بدون تجویز هر کدام را امتحان نکنید.
سخن پایانی
یکی از بیماری‌ها و اختلالات مربوط به اعصاب برای بسیاری از افراد، دردهای نوروپاتیک است. اگر شما بدانید که دردهای عصبی چیست، دقیقا با مفهوم نورپاتیک آشنایی پیدا کرده‌اید. اما با این وجود ما در این مطلب، موارد مهمی در زمینه علائم، انواع دردها و روش‌های درمان درد عصبی را معرفی کردیم.
در صورتی که این علائم را در بدن خود مشاهده می‌کنید، حتما برای تشخیص آن به سایت تخصصی مغز و اعصاب کلینیک پزشک اول برای دریافت نوبت از پزشک متخصص اقدام کنید. توجه کنید که این کلینیک، به صورت تخصصی در زمینه مغز و اعصاب فعالیت دارد؛ از همین رو با مشاوره‌های تخصصی آن‌ها، می‌توانید بهترین روش درمانی را برای بیماری خود پیدا کنید.
پست قبلی
پست بعدی
درد معمولی (نوسیسپتیو) به دلیل آسیب بافتی مانند بریدگی یا ضربه ایجاد می‌شود و با التیام زخم کاهش می‌یابد. اما درد نوروپاتیک ناشی از آسیب یا اختلال در اعصاب است و می‌تواند بدون وجود آسیب خارجی یا حتی پس از بهبودی آسیب اولیه ادامه یابد. این درد معمولاً به‌صورت سوزش، تیر کشیدن یا سوزن‌سوزن شدن حس می‌شود.
درمان قطعی این نوع درد بستگی به علت آن دارد، اما اغلب می‌توان با روش‌هایی مانند داروهای ضد درد عصبی (مانند گاباپنتین یا پره‌گابالین)، فیزیوتراپی، تزریقات خاص و گاهی تحریک عصبی، علائم را مدیریت و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید.
عوامل مختلفی مانند استرس، خواب ناکافی، فعالیت بدنی سنگین، افزایش قند خون (در دیابت) یا عفونت می‌توانند درد نوروپاتیک را تشدید کنند. کنترل این عوامل با تغییر سبک زندگی و درمان‌های پزشکی می‌تواند به کاهش شدت درد کمک کند.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید