فتق دیسک کمر چیست ؟ وضعیتی است که هسته داخلی یک دیسک فشرده و با فشار به بیرون می‌رود و فشاری روی اعصاب اطراف مهره‌ها و نخاع اعمال می‌کند. این مشکل ممکن است باعث درد، تنگی کانال نخاعی، و حتی عدم توانایی در حرکت و کارکرد صحیح بدن شود. مدیریت این بیماری شامل ترکیبی از تغییرات در فعالیت‌های روزمره، فیزیوتراپی، داروها و در موارد شدیدتر، جراحی می‌شود. این مقاله از پزشک مغز به شما کمک می‌کند با علائم و عوارض فتق دیسک آشنا شده و راه‌های مدیریت و درمان این مشکل را درک کنید.
فتق دیسک کمر چیست
فتق دیسک کمر یا هرنی دیسکال یک عارضه شایع در ستون فقرات است که به دلیل جابه جایی یا بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای ایجاد می‌شود. ستون فقرات از مهره‌هایی تشکیل شده که بین آن‌ها دیسک‌هایی نرم و ژله‌ای قرار دارند. این دیسک‌ها نقش ضربه‌گیر را ایفا کرده و به حرکت آسان مهره‌ها کمک می‌کنند. در شرایطی مانند فشار بیش از حد، ضربه، یا افزایش سن، دیواره‌های خارجی دیسک دچار پارگی یا ضعف می‌شود و ماده داخلی به بیرون نشت می‌کند. این بیرون زدگی ممکن است به اعصاب مجاور فشار آورده و علائمی چون درد، ضعف و بی حسی ایجاد کند.
علائم فتق دیسک کمر کدامند؟
علائم فتق دیسک در ناحیه کمر ممکن است شامل درد شدید در ناحیه کمر و پایین کمر، تنگی کانال نخاعی، سردردهای متناوب و دردی باشد که از کمر به پا منتقل می‌شود. ممکن است عضلات آسیب‌دیده باعث کاهش کنترل حرکت‌های بدنی یا حتی ضعف عضلات پا شوند. اگر شما چنین علائمی را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را شروع کنید.
علائم فتق دیسک کمر عبارت‌اند از:
- درد شدید در ناحیه کمر و پایین کمر: درد ممکن است تیز یا مزمن باشد و در برخی موارد به پایین پا یا حتی به پاها منتقل شود.
- تنگی کانال نخاعی و سختی در حرکت: ممکن است عضلات شما تنگ شده و حرکت طبیعی شما را محدود کند.
- ضعف عضلات پا: فشار به اعصاب می‌تواند باعث ضعف عضلات پا شده و توانایی شما در حمل و جابه‌جایی را کاهش دهد.
- سردردهای متناوب: در برخی موارد، فشار به اعصاب می‌تواند سردرد یا درد در ناحیه کمری که به سر منتقل می‌شود، ایجاد کند.
- کاهش کنترل حرکات بدنی: فشار به اعصاب می‌تواند باعث کاهش کنترل بر روی حرکات بدنی و حتی ضعف عضلات شود.
اگر شما هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و مشکل خود را بررسی کنید.
علت فتق دیسک کمر چیست؟
برای جواب به سؤال فتق دیسک کمر چیست باید بگوییم این بیماری ستون فقرات، اغلب به دلیل فشار یا فشار زیاد بر روی دیسک‌های موجود بین مهره‌های ستون فقرات کمری اتفاق می‌افتد. این فشار می‌تواند از عواملی مانند:
- تحمیل فشار روی دیسک: این اتفاق ممکن است ناشی از تحمیل فشار زیاد بر روی دیسک به دلیل حمل و جابه‌جایی سنگین، خم‌شدن یا انجام حرکات نادرست یا افزایش وزن باشد.
- ضعف عضلات پشتی و شکمی: عضلات ضعیف پشت و شکم می‌توانند باعث افزایش فشار بر دیسک‌ها شوند.
- صدمات و آسیب‌های مکرر: آسیب‌های مکرر به ناحیه کمری ناشی از ورزش‌های سنگین، حوادث و صدمات می‌توانند دیسک را دچار آسیب کرده و فتق ایجاد کنند.
- فرایندهای طبیعی و سن: با پیرشدن، دیسک‌ها ممکن است انعطاف و کارایی خود از دست بدهند که موجب افزایش احتمال فتق می‌شود.
- ژنتیک و عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلایل ژنتیکی ممکن است به فتق دیسک در ارث مستعد باشند.
فتق دیسک کمر چه تفاوتی با بیرون زدگی کمر دارد؟
فتق دیسک و بیرون‌زدگی دیسک دو مفهوم متفاوت هستند؛ اما اغلب به هم پیوند داده می‌شوند.
- فتق دیسک: وقتی هسته مرکزی دیسک (جزء داخلی و ژله‌ای آن) از طریق یک شکاف یا ترک در لایه خارجی دیسک به خارج فشرده می‌شود و فشاری بر روی اعصاب نزدیک قرار می‌دهد، آن را فتق دیسک می‌نامند
- بیرون‌زدگی دیسک: وقتی دیسک به‌طورکلی از محل خود خارج شده و از جای خود عقب می‌رود، این وضعیت را بیرون‌زدگی دیسک یا پروتروژیون دیسک می‌نامند. این ممکن است بدون فشار یا فشار کمتری بر روی اعصاب اطراف اتفاق بیفتد
عوارض فتق دیسک کمر کدامند؟
عوارض فتق دیسک بین مهره ای ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- درد شدید: این درد معمولاً در ناحیه کمر و پایین کمر شروع می‌شود و ممکن است به پایین پاها یا حتی به پاها منتقل شود. این کمر درد ممکن است تیز و شدید باشد و باعث محدودیت در حرکت شود
- ضعف عضلات پا: فشار بر روی اعصاب می‌تواند باعث ضعف عضلات پا شده و باعث کاهش توانایی در حمل و جابجایی شود
- تنگی عضلات و محدودیت در حرکت: فشار بر روی اعصاب می‌تواند باعث تنگی کانال نخاعی و محدودیت در حرکت شود که منجر به کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود
- تغییرات در حس: برخی افراد ممکن است تغییرات در حس نیز تجربه کنند، مانند سوزش یا بی‌حسی در ناحیه‌های مختلف بدن
- علائم عصبی: فشار بر روی عصب‌ها ممکن است باعث علائمی شود مانند سردرد، درد یا تورم در ناحیه کمری که به سر منتقل می‌شود
فتق دیسک بین مهره ای چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص فتق دیسک بین مهره ای معمولاً توسط پزشک از طریق ترکیبی از مطالعات پزشکی، ارزیابی جسمی و آزمون‌های تصویربرداری صورت می‌گیرد. این فرایند ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تاریخچه بالینی: پزشک شما ممکن است از شما سوالاتی در مورد علائم، نوع و شدت درد، فعالیت‌هایی که درد را بدتر یا بهتر می‌کنند، و همچنین سابقه بیماری و عوامل خطر پرسیده و بررسی کند
- بررسی جسمی: این شامل ارزیابی علائم عصبی، بررسی تحرکات بدنی، و بررسی احتمال فشار بر روی اعصاب می‌شود
- آزمون‌های تصویری: شامل اسکن‌های مغناطیسی همچون MRI یا CT scan می‌شود که این امکان را فراهم می‌کند تا پزشک دقیق‌تر وضعیت دیسک‌ها و فشار آن‌ها بر روی اعصاب را بررسی کند و حتی می‌تواند مکان و اندازه فتق دیسک را نشان دهد
روش های درمان فتق دیسک کمر
بسته به‌شدت و موقعیت فتق دیسک، پزشک ممکن است یک یا ترکیبی از روش‌های درمان را توصیه کند. همچنین، تغییرات در فعالیت‌های روزمره و رفتارهای زندگی نیز ممکن است بهبودی را تسریع کنند و به پیشگیری از ایجاد مجدد فتق دیسک کمک کنند.
درمان غیر جراحی فتق دیسک بین مهره ای
درمان غیر جراحی برای فتق دیسک بین مهره ای شامل موارد زیر می‌شود:
داروها
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن و ناپروکسن برای کاهش درد و التهابات
- ممکن است پزشک شما داروهای دیگری نیز مانند تزریق کورتیکو استروئید یا تجویز مسکن‌های قوی‌تر
فیزیوتراپی
- تمرینات و تکنیک‌های فیزیوتراپی برای تقویت عضلات، بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری و کاهش فشار روی دیسک
- ماساژ و تمرینات یوگا به‌منظور کاهش درد و بهبود وضعیت عضلات و بافت‌های اطراف
استفاده از گرما یا سرما
- استفاده از گرما یا سرما می‌تواند به کاهش کمر درد و التهابات کمک کند. مثلاً، کمپرس گرما یا یخ بر روی ناحیه دردناک
تغییرات در فعالیت‌های روزمره
- اصلاح رفتارهای روزمره مثل شیوه نشستن، تکنیک‌های بلندکردن، و استفاده از مبلمان مناسب می‌تواند به کاهش فشار بر پارگی دیسک کمک کند
آموزش و پیشگیری
- آموزش در مورد روش‌های پیشگیری از ایجاد فشار زیاد بر روی دیسک‌ها و نکاتی برای حفظ سلامتی عمودی مهره‌ها
درمان فتق دیسک کمر با جراحی
جراحی برای درمان فتق دیسک کمر معمولاً در موارد شدید یا زمانی که سایر روش‌های درمانی مثل تزریق کورتیکو استروئید، به نتیجه نرسیده‌اند مورداستفاده قرار می‌گیرد. برای هر فرد، تصمیم به انجام جراحی بر اساس شدت علائم، تأثیر بر کیفیت زندگی و پاسخ به روش‌های درمانی دیگر گرفته می‌شود. قبل از تصمیم‌گیری در مورد جراحی، مهم است که با دکتر ستون فقرات یا مغز و اعصاب در مورد همه گزینه‌های درمانی ممکن بحث کرده و نظر او را دریافت کنید.
آیا فتق دیسک کمر خطرناک است؟
فتق دیسک می‌تواند منجر به عوارض و نقصان‌هایی برای سلامتی شود، اما به‌طورکلی خطرناک نیست. علائم فتق دیسک ممکن است شامل درد، تورم، فشار بر اعصاب و مشکلات حرکتی در ناحیه مورد اتفاق باشد. اگرچه ممکن است این وضعیت به بروز درد شدید و ناتوانی در برخی از فعالیت‌ها منجر شود، اکثر موارد با درمان‌های متداول مانند ترکیب فیزیوتراپی، مصرف داروها و در صورت نیاز، جراحی کنترل می‌شوند. در بسیاری از موارد، باتوجه‌به درمان به‌موقع و مراقبت‌های مناسب، افراد می‌توانند بهبود یابند و با درنظرگرفتن رهایی از عوامل خطر، عود و مشکلات مرتبط را کاهش دهند. اما برای درمان دقیق و مناسب، مشورت با پزشک متخصص بسیار حائز اهمیت است.
چگونه از بروز فتق دیسک بین مهره ای جلوگیری کنیم؟
برای پیشگیری از بروز فتق دیسک بین مهره ای، می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:
- حفظ وزن مناسب و فعالیت بدنی منظم: وزن بدن مناسب را حفظ کرده و فعالیت‌های ورزشی که به تقویت عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری کمک می‌کند را انجام دهید. تمریناتی مانند یوگا، قوی کردن عضلات پشت و شکمی، و ورزش‌هایی مثل شنا و یوگا می‌توانند کمک کنند
- شیوه درست بلندکردن و حمل و جابه‌جایی اشیا: هنگام بلندکردن و حمل و جابه‌جایی اشیا، از شیوه درست استفاده کنید. برای مثال، با زانوهای خم شده بلندکردن و از عضلات پاها استفاده‌کردن به‌جای انحنای کمر
- حفظ قوام عضلات پشت و شکمی: تمریناتی که به تقویت عضلات این ناحیه کمک می‌کند می‌تواند فشار را بر دیسک‌ها کاهش دهد
- شیوه نشستن و ایستادن صحیح: نشستن و ایستادن در وضعیت صحیح با حفظ زاویه‌های طبیعی بدن می‌تواند به کاهش کمر درد و فشار بر دیسک‌ها کمک کند
- مراقبت‌های پزشکی: از پزشک خود در مورد موارد خاصی که ممکن است برای جلوگیری از فتق دیسک مفید باشد، سؤال کنید. او می‌تواند توصیه‌هایی بر اساس وضعیت شما ارائه دهد
اهمیت حفظ سلامتی عمودی مهره‌ها و کاهش فشار بر روی دیسک‌ها در فعالیت‌های روزمره بسیار مهم است تا به جلوگیری از بروز فتق دیسک کمک شود.
سخن پایانی
با مطالعه این مقاله دریافتید که فتق دیسک کمر چیست و چه علائمی و عللی دارد. فتق دیسک بین مهره ای یک مشکل جسمی است که می‌تواند فرد را به درد و ناتوانی دچار کند، اما در اکثر موارد، با درمان‌های مناسب و مراقبت‌های فیزیکی، می‌توان تأثیرات آن را کاهش داد. فیزیوتراپی، داروها و در صورت نیاز، جراحی از جمله راه‌های درمانی این بیماری است. همچنین، رعایت نکات بهداشتی، تمرینات و استفاده از تکنیک‌های مناسب در فعالیت‌های روزمره می‌تواند به بهبودی و پیشگیری از عود بیماری کمک کند. هر چند که فتق دیسک می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند، اما با مراقبت‌های مناسب و درمان به‌موقع، می‌توان اثرات آن را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
پست قبلی
پست بعدی
بله در بسیاری از موارد فتق دیسک با درمان‌های غیر جراحی و مراقبت‌های صحیح بهبود می‌یابد. استراحت نسبی، فیزیوتراپی و مصرف داروهای ضدالتهاب می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. با این حال، اگر علائم شدید باشد یا با ضعف عضلانی و اختلالات عصبی همراه شود، ممکن است نیاز به جراحی باشد.
خیر اما نوع ورزش بسیار مهم است. برخی ورزش‌ها مانند پیاده‌روی، شنا یا تمرینات تقویتی ملایم می‌توانند به بهبود علائم کمک کنند. ورزش‌هایی که فشار زیادی به کمر وارد می‌کنند یا شامل حرکات سنگین و ناگهانی هستند باید اجتناب شود. بهتر است برنامه ورزشی زیر نظر یک فیزویوتراپیست یا متخصص ستون فقرات تنظیم شود.
جراحی تنها در صورتی پیشنهاد می‌شود که:
- درد شدید و مداومی وجود داشته باشد که به درمان‌های غیر جراحی پاسخ نمی‌دهد.
- علائم عصبی مانند ضعف یا بی حسی در پاها تشدید شود.
- اختلال در کنترل ادرار یا مدفوع رخ دهد.
در این موارد جراحی می‌تواند به کاهش فشار روی اعصاب و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید