دژنراتیو (Degenerative) به گروهی از بیماری‌ها گفته می‌شود که در اثر تخریب تدریجی سلول‌ها و بافت‌ها ایجاد می‌شوند. این بیماری‌ها معمولاً منجر به نقص و تحلیل عملکرد اعضا و بافت‌ها می‌شوند. اختلالات دژنراتیو می‌توانند در هر قسمت از بدن رخ دهند، اما بیشتر در مفاصل، استخوان‌ها، عضلات و سیستم عصبی دیده می‌شوند. به‌طورکلی باید گفت بیماری دژنراتیو نتیجه یک فرآیند مستمر مبتنی بر تغییرات سلولی دژنراتیو است که بر بافت‌ها یا اندام‌ها تأثیر می‌گذارد که در طول زمان به طور فزاینده‌ای بدتر می‌شود. در بیماری‌های نورودژنراتیو، سلول‌های سیستم عصبی مرکزی از کار می‌افتند یا از طریق تخریب عصبی می‌میرند. ما در ادامه این مطلب تو ضیح می‌دهیم که بیماری دژنراتیو چیست و در مورد علائم، راه درمان و جلوگیری از آن می‌پردازیم.
بیماری دژنراتیو چند نوع دارد؟
بیماری‌های دژنراتیو می‌توانند بر اساس قسمتی از بدن که تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، دسته‌بندی شوند. برخی از انواع رایج بیماری‌های دژنراتیو عبارت‌اند از:
دژنراتیو مفاصل
باعث تخریب غضروف مفاصل می شوند. شایع‌ترین انواع بیماری‌های دژنراتیو مفاصل عبارت‌اند از:
آرتروز
شایع‌ترین نوع دژنراتیو مفاصل است که می تواند در هر مفصلی رخ دهد. آرتروز معمولاً با افزایش سن ایجاد می‌شود.
آرتریت روماتوئید
یک بیماری خودایمنی است که باعث التهاب و درد در مفاصل می‌شود و می تواند در هر سنی رخ دهد.
پوکی‌استخوان
باعث کاهش تراکم استخوان می‌شود. پوکی استخوان می‌تواند سبب افزایش خطر شکستگی استخوان شود.
دژنراتیو ستون فقرات
باعث فرسایش دیسک‌های بین مهره‌ای می شوند. شایع‌ترین انواع بیماری‌های دژنراتیو ستون فقرات عبارت‌اند از:
- دیسک دژنراتیو: یک بیماری شایع است که می تواند در هر قسمت از ستون فقرات رخ دهد و ممکن است باعث درد، سفتی و کاهش دامنه حرکتی شود.
- تنگی کانال نخاعی: در آن کانال نخاعی باریک می‌شود. تنگی کانال نخاعی می تواند باعث درد، بی‌حسی و ضعف در پاها شود.
- اسپوندیلوز: بیماری که در آن استخوان‌های ستون فقرات رشد بیش از حد می‌کنند. این بیماری می تواند باعث درد، سفتی و کاهش دامنه حرکتی شود.
دژنراتیو چشم
این بیماری‌ها می‌توانند باعث اختلال در بینایی شوند. شایع‌ترین انواع آن عبارت‌اند از:
- آب‌مروارید: یک بیماری است که در آن عدسی چشم کدر می‌شود و می تواند باعث تاری دید شود.
- گلوکوم: بیماری که در آن فشار داخل چشم افزایش می‌یابد. گلوکوم می تواند باعث ازدست‌دادن بینایی شود.
- رتینوپاتی دیابتی: یک بیماری که در آن رگ‌های خونی شبکیه چشم آسیب می‌بینند. رتینوپاتی دیابتی ممکن است باعث ازدست‌رفتن بینایی شود.
دژنراتیو عصبی
این بیماری‌ها سبب تخریب سلول‌های عصبی می شوند. شایع‌ترین انواع بیماری‌های دژنراتیو عصبی عبارت‌اند از:
- بیماری آلزایمر: یک بیماری عصبی پیش‌رونده است که باعث ازدست‌دادن حافظه و توانایی‌های فکری می‌شود.
- بیماری پارکینسون: یک بیماری عصبی فعال که باعث لرزش، سفتی و کندی حرکت می‌شود.
- ام اس: باعث التهاب و تخریب غلاف میلین اعصاب می‌شود. ام اس می تواند مسبب طیف وسیعی از علائم از جمله خستگی، ضعف، بی‌حسی و مشکلات بینایی شود.
در ادامه به طور مفصل به هریک از این بیماری‌ها می‌پردازیم.
دژنراتیو مغزی چیست؟
اختلالات دژنراتیو مغز به گروهی از بیماری‌های مغز و اعصاب گفته می‌شود که باعث تخریب سلول‌های مغزی می شوند. این بیماری‌ها می‌توانند باعث اختلال در عملکرد مغز و منجر به طیف وسیعی از علائم از جمله ازدست‌دادن حافظه، مشکلات تفکر، تغییر رفتار و حرکت شوند. آلزایمر، پارکینسون، ام‌اس، هانتینگتون و بیماری کره از عوارض این مشکل است.
دژنراتیو مفاصل و استخوان‌ها چیست؟
دژنراتیو مفاصل و استخوان‌ها باعث تخریب مفاصل و استخوان‌ها می شوند. این بیماری‌ها می‌توانند باعث درد، سفتی، کاهش دامنه حرکتی و سایر مشکلات شوند. آرتروز، آرتریت روماتوئید، پوکی‌استخوان، استئوآرتریت و استئوپروز نتیجه این اختلالات دژنراتیو است.
علت بروز تغییرات دژنراتیو چیست؟
علت بروز تغییرات دژنراتیو هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عواملی مانند افزایش سن، ژنتیک، آسیب و سبک زندگی می‌توانند در ایجاد این تغییرات نقش داشته باشند.
- افزایش سن: با افزایش سن، بدن به‌تدریج توانایی خود را در ترمیم و جایگزینی سلول‌ها و بافت‌های آسیب دیده از دست می‌دهد. این امر می تواند منجر به تجمع آسیب و تغییرات دژنراتیو شود.
- ژنتیک: برخی از افراد به دلیل ژن‌های معیوب خود بیشتر مستعد ابتلا به این تغییرات هستند. به‌عنوان‌مثال، افراد مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی مانند بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون بیشتر در معرض خطر ابتلا به تغییرات دژنراتیو مغز هستند.
- آسیب: به‌عنوان‌مثال، آسیب به مفصل می تواند منجر به آرتروز شود.
- سبک زندگی: عواملی مانند چاقی، سیگارکشیدن و عدم فعالیت بدنی می‌توانند خطر ابتلا به این تغییرات را افزایش دهند.
سرطان و بیماری دژنراتیو
در بیماری‌های نورودژنراتیو، سلول‌های سیستم عصبی مرکزی از کار می‌افتند یا از طریق تخریب عصبی می‌میرند. نمونه‌ای از این بیماری آلزایمر است. دو گروه رایج دیگر از بیماری‌های دژنراتیو آنهایی هستند که بر سیستم گردش خون (به‌عنوان‌مثال بیماری عروق کرونر) و بیماری‌های نئوپلاستیک (مانند سرطان‌ها) تأثیر می‌گذارند. سرطان می تواند باعث تغییرات دژنراتیو به روش های مختلفی شود. به‌عنوان‌مثال، سرطان می تواند باعث آسیب مستقیم به سلول‌ها و بافت‌ها شود. همچنین می تواند باعث ایجاد التهاب و آزادشدن مواد شیمیایی شود که می‌توانند به سلول‌ها و بافت‌ها آسیب برسانند.
پارکینسون و بیماری دژنراتیو
بیماری پارکینسون یک بیماری دژنراتیو است که باعث تخریب سلول‌های عصبی در مغز می‌شود. این سلول‌های عصبی مسئول تولید دوپامین هستند؛ یک ماده شیمیایی که به کنترل حرکت کمک می‌کند. علل دقیق بیماری پارکینسون هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عواملی مانند افزایش سن، ژنتیک و عوامل محیطی می‌توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.
آلزایمر و اختلال دژنراتیو
آلزایمر یک اختلال دژنراتیو است که باعث آسیب به سلول‌های عصبی در مغز می‌شود. این سلول‌های عصبی مسئول حافظه، تفکر و یادگیری هستند. با گذشت زمان، بیماری آلزایمر می تواند باعث ایجاد مشکلات جدی در زندگی افراد مبتلا شود. این موارد می تواند شامل مشکلات شناختی، مشکلات رفتاری و مشکلات جسمی باشد.
دژنراتیو و ساییدگی مفاصل
همان‌طور که اشاره کردیم دژنراتیو به معنای تخریب تدریجی است. ساییدگی مفاصل نیز یک اختلال دژنراتیو است که باعث تخریب غضروف مفاصل می‌شود. غضروف یک بافت نرم و لغزنده است که انتهای استخوان‌ها را در مفاصل می‌پوشاند.تشخیص ساییدگی مفاصل معمولاً بر اساس شرح‌حال پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشات تصویربرداری انجام می‌شود.
نشانه های بیماری دژنراتیو کدامند؟
این اختلال در هر قسمت بدن خود را با علائم خاصی نشان می‌دهد. برای مثال در مغز با مشکلاتی در حافظه و احساسات، در مفاصل با درد و مشکلات حرکتی و … علائم به ما می‌گویند که کدام بافت‌ها درگیر آسیب و تغییر هستند.
نشانه های دژنراتیو سرطان
سرطان یک بیماری است که در آن سلول‌های بدن به طور غیرقابل‌کنترل رشد می‌کنند و باعث تشکیل توده‌ای از بافت می شوند که به نام تومور شناخته می‌شود. تومورها می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. به‌این‌ترتیب است که تغییرات دژنراتیو رخ می‌دهد و بنابراین توده سرطانی کجا واقع شده است، نشانه‌های مانند درد، کاهش وزن و خستگی... تجربه می‌شود.
علائم دژنراتیو آلزایمر
این بیماری پیش‌رونده است و به‌مرورزمان هم بدتر می‌شود. نشانه‌هایی که ما می‌گوید درگیر آلزایمر هستیم، شامل اختلالات حافظه، مشکل در یادگیری، مشکل در تفکر و تصمیم‌گیری، چالش در انجام فعالیت روتین و نهایتاً مشکلات حرکتی است.
نشانه های دژنراتیو پارکینسون
دژنراتیو پارکینسون یکی دیگر از آسیب‌های بافتی به مغز است. کاهش تولید دوپامین در مغز باعث بروز چنین نشانه‌هایی می‌شود: لرزش بدن، کندی حرکات، سفت‌شدن عضلات، اختلال تعادل و هماهنگی، تغییر در صدا و لحن، اختلال خواب و مشکلات شناختی.
علائم دژنراتیو ستون فقرات
اختلال دژنراتیو می‌تواند روی ساختار ستون فقرات افراد تأثیرگذار باشد. بسته به محل آسیب بافتی شدت این علائم متفاوت است اما شما چنین نشانه‌هایی را دریافت می‌کنید: درد، احساس سفتی، کاهش دامنه حرکتی، ضعف و اختلالات عصبی و حسی.
نشانه های دژنراتیو مفاصل
دژنراتیو می تواند باعث تحلیل مفاصل و نهایتاً آسیب به استخوان‌ها شود. آرتروز زانو آرتروز لگن، آرتروز شانه، آرتروز گردن، آرتروز انگشتان دست‌وپا از عوارض این بیماری است که با درد، سفتی مفاصل، محدودشدن دامنه حرکت و ضعف همراه هستند. اگر چنین نشانه‌هایی را حس کردید، فوراً به پزشک مراجعه کرده و مراحل درمان را آغاز کنید.
نحوه تشخیص بیماری دژنراتیو
تشخیص بیماری دژنراتیو معمولاً بر اساس شرح‌حال پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشات تصویربرداری انجام می‌شود. پس تا به پزشک مغز و اعصاب مراجعه نکرده‌اید و از وضعیت جسمانی خود کاملاً مطلع نیستید، خوددرمانی نکنید.
- شرح‌حال پزشکی: پزشک از شما در مورد علائم خود و سوابق پزشکی خانوادگی خود سوال خواهد کرد.
- معاینه فیزیکی: دکتر مفاصل شما را معاینه خواهد کرد تا تورم، سفتی یا درد را بررسی کند.
- آزمایشات تصویربرداری: آزمایشات تصویربرداری می تواند به معالج شما کمک کند تا آسیب یا دژنراسیون در بافت‌ها را تشخیص دهد. آزمایشات تصویربرداری که معمولاً برای تشخیص بیماری دژنراتیو استفاده می شوند عبارت‌اند از:
- رادیوگرافی: به پزشک کمک می‌کند کند تا تغییراتی مانند ضخیم‌شدن غضروف، تحلیل‌رفتن غضروف و رشد استخوان جدید را تشخیص دهد.
- سی‌تی‌اسکن: سی‌تی‌اسکن می تواند تصاویر دقیق‌تری از مفاصل نسبت به رادیوگرافی ارائه دهد.
- ام‌آرآی: ام‌آرآی این امکان را دارد که تصاویری از بافت‌های نرم مانند غضروف ارائه دهد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایشات دیگری را نیز تجویز کند. به‌عنوان‌مثال، اگر پزشک مشکوک به عفونت باشد، ممکن است آزمایش خون یا آزمایش مایع مفصلی را تجویز کند.
درمان دژنراتیو چیست؟
همان‌طور که اشاره کردیم باوجود تحقیقات گسترده، هنوز هم دلیل قطعی بیماری دژنراتیو مشخص نشده است. بااین‌وجود پس از تشخیص اختلال دژنراتیو، پزشک می‌تواند بهترین برنامه درمانی را برای شما پیدا کند. برخی از گزینه‌های درمانی عبارت‌اند از:
- دارودرمانی: داروهایی برای درمان درد، التهاب و سفتی در بیماری دژنراتیو وجود دارد.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود دامنه حرکتی و قدرت در مفاصل کمک کند.
- کاردرمانی: کاردرمانی می‌تواند به افراد مبتلا به بیماری دژنراتیو کمک کند تا یاد بگیرند که چگونه با علائم خود کنار بیایند.
- جراحی: جراحی در موارد شدید بیماری دژنراتیو ممکن است موردنیاز باشد.
به یاد داشته باشید که برای کاهش خطر ابتلا به بیماری دژنراتیو، مهم است که از یک سبک زندگی سالم پیروی کنید. این لایف‌استایل شامل پیروی از یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و ترک سیگار است.
درمان دژنراتیو مفصلی
می‌توان گفت هیچ درمانی برای رفع همیشگی بیماری دژنراتیو مفصل یا آرتروز وجود ندارد، اما این وضعیت لزوماً با گذشت زمان بدتر نمی‌شود و درمان‌های برای کمک به کاهش علائم و درد بیمار وجود دارد.
درمان‌های اصلی برای آرتروز عبارت‌اند از:
- اصلاح سبک زندگی: مانند حفظ وزن سالم و ورزش منظم
- دارو: برای تسکین درد شما
- درمان‌های حمایتی: برای کمک به آسان‌تر کردن فعالیت‌های روزمره
ممکن است در موارد معدودی که سایر درمان‌ها کارساز نیستند، جراحی برای ترمیم، تقویت یا جایگزینی مفاصل آسیب دیده نیز در نظر گرفته شود.
درمان دژنراتیو زانو
برای کاهش دردها و علائم دژنراتیو شما پیش از هر اقدامی نیاز به اصلاح به سبک زندگی و تغییر به‌سوی زندگی سالم است. در کنار این موضوع، دارودرمانی، کمک‌گرفتن از فیزیوتراپی، کاردرمانی و جراحی می‌تواند به درد زانوها کمک کند.
درمان دژنراتیو لگن
دژنراتیو لگن یکی از دردناک‌ترین انواع این بیماری است. این مشکل درمان قطعی ندارد اما می‌توانید از مشکلات آن بکاهید. برای مثال کاهش وزن، کاردرمانی، ورز‌ش‌های مناسب، کفش استاندارد، فیزیوتراپی و نهایتاً اگر تمام این موارد پاسخگوی مشکل شما نبود، جراحی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
درمان دژنراتیو ستون فقرات
دژنراتیو ستون فقرات می‌تواند به‌مرورزمان تمام زندگی شما را مختل کند. برای درمان و کاهش علائم این بیماری قبل از هر چیز نیاز است سبک زندگی خود را اصلاح کنید. رژیم غذایی مناسب، تحرک و حرکات اصلاحی در مرحله اول به شما کمک بسیاری می‌کند. در صورت بحرانی شدن شرایط و پس از مراحل کاردرمانی و مراجعه به فیزیوتراپ، نوبت به جراحی می‌رسد.
درمان دژنراتیو پارکینسون
درمان دژنراتیو پارکینسون هنوز در حال تحقیق و پژوهش است، اما برخی از گزینه‌های درمانی موجود که می‌توانند به شما کمک کنند عبارت‌اند از:
- دارودرمانی: داروهای مختلفی برای درمان علائم پارکینسون وجود دارد، از جمله:
- داروهای تحریک‌کننده دوپامین مانند کاربیدوپا-لوودوپا: این داروها به افزایش سطح دوپامین در مغز کمک می‌کنند.
- داروهای مهارکننده آنزیم مونوآمین اکسیداز (MAO) مانند لوودوپا: این داروها به کاهش تجزیه دوپامین کمک می‌کنند.
- داروهای آنتاگونیست گیرنده دوپامین مانند آرفورموستین: این داروها به کاهش اثرات دوپامین اضافی کمک می‌کنند.
- جراحی: جراحی در موارد شدید پارکینسون ممکن است موردنیاز باشد. انواع مختلفی از جراحی برای پارکینسون وجود دارد، از جمله:
- درمان تحریک عمیق مغز (DBS): در این روش، الکترودهایی در مغز کاشته می‌شوند که سیگنال‌های الکتریکی برای تحریک مناطق خاصی از مغز ارسال می‌کنند.
- جراحی کاشت گانگلیون پایه: در این روش، هسته‌های گانگلیون پایه مغز با یک دستگاه الکتریکی جایگزین می‌شوند.
- درمان‌های حمایتی: درمان‌های حمایتی مانند فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به پارکینسون کمک کند.
درمان دژنراتیو آلزایمر
برای درمان دژنراتیو آلزایمر همچنان درمان صددرصدی و قطعی وجود ندارد. بااین‌وجود پزشکان برخی راه‌حل‌ها را برای این بیماری پیشنهاد می‌کنند:
- دارودرمانی: داروهای مختلفی برای درمان علائم آلزایمر وجود دارد، از جمله:
- مهارکننده‌های کولین استراز مانند دونپزیل، رازاجلین و گالانتامین: این داروها به افزایش سطح استیل کولین در مغز کمک می‌کنند.
- ممانتین: این دارو به کاهش آسیب به سلول‌های عصبی در مغز کمک می‌کند.
- داروهای آزمایشی: چندین داروی آزمایشی درحال‌توسعه هستند که ممکن است در درمان آلزایمر مؤثر باشند.
- تغییرات سبک زندگی: تغییرات سبک زندگی مانند پیروی از یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و ترک سیگار ممکن است به کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و کند کردن پیشرفت بیماری کمک کند.
درمان دژنراتیو سرطان
می‌دانیم که دژنراتیو می‌تواند نشانه‌ای از نوعی سرطان باشد. درمان سرطان دژنراتیو به نوع سرطان، مرحله بیماری و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. برخی از گزینه‌های درمانی عبارت‌اند از:
- جراحی: جراحی می‌تواند برای برداشتن تومور سرطانی استفاده شود.
- شیمی‌درمانی: شیمی‌درمانی از داروهای شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند.
- پرتودرمانی: پرتودرمانی از اشعه برای از بین بردن سلول‌های سرطانی بهره می‌برد.
- داروهای هدفمند: داروهای هدفمند بر روی عوامل خاص مرتبط با رشد سرطان تمرکز می‌کنند.
- ایمونوتراپی: ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان کمک می‌گیرد.
جمع‌بندی
در این مطلب به دژنراتیو پرداختیم و توضیح دادیم که اثرات آن می‌تواند شامل پوکی‌استخوان، پارکینسون، آلزایمر، آرتروز، فتق دیسک، تنگی کانال نخاع، دکتر مغز و اعصاب، روماتیسم مفصلی، سردرد، بیهوشی، کمر درد و … باشد. همچنین به روش‌های تشخیص و درمانی این بیماری پرداختیم. توصیه ما این است که جهت کنترل بیماری و مراقبت از خود در یک کلینیک مغز و اعصاب معتبر تحت نظر باشید.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید