بهترین روش ها برای کنترل خشم کودکان کدامند؟

کنترل خشم کودکان یکی از مهم‌ترین مسائلی است که والدین به دنبال یادگیری آن هستند. عصبانی شدن کودک جزو مشکلاتی است که بیشتر پدر و مادرها را درگیر کرده است و آنها نمی‌دانند چگونه جلوی این خشم را بگیرند. به‌طورکلی درک دلایل واقعی خشم کودکان ابتدایی‌ترین گام برای کنترل آن است. بررسی و درک احساسات کودکان می‌تواند به پدر و مادرها کمک کند تا خود را جای آنها بگذارند و دلیل عصبانیت فرزندانشان را پیدا کنند. حال سؤال اینجاست به ‌غیر از این مورد راه‌های دیگری نیز برای کنترل خشم در کودکان وجود دارد؟ بله! والدین با مراجعه به مشاوره کودک و نوجوان، با راهکارهای مختلفی برای کنترل عصبانیت و خشم کودکان آشنا می‌شوند که در ادامه به بررسی برخی از آنان می‌پردازیم.

علت عصبانیت و خشم در کودکان چیست؟

دلایل زیادی برای عصبانیت و خشم کودکان وجود دارد. این وضعیت می‌تواند ناشی از موارد مختلفی باشد که نیاز به توجه و کنترل دارند. یکی از مهم‌ترین مسائل در تربیت فرزندان کنترل عصبانیت آنها از دوران کودکی تا سال‌های بلوغ است. به‌عنوان‌مثال دیدن بحث و مشاجره زیاد در خانواده می‌تواند یکی از عوامل محیطی باشد که عصبانیت کودکان را افزایش می‌دهد. همچنین کودکانی که با فشار تحصیلی مواجه هستند، ممکن است بیشتر عصبانی شوند.

 علاوه بر این، احساس تنهایی و مشکل دوست‌یابی نیز از جمله مواردی است که موجب عصبانیت کودکان می‌شود. تجربه چالش‌های مختلف در محیط مدرسه مانند قلدری و زورگویی ممکن است باعث افزایش عصبانیت بچه‌ها شود. استرس و اضطراب نیز می‌تواند دلیل دیگری برای خشم و عصبانیت کودکان باشد. همچنین تغییرات هورمونی در دوران بلوغ ممکن است باعث افزایش عصبانیت شود.

کودک عصبانی چه نشانه هایی دارد؟

رفتارهای عصبانی و پرخاشگرانه کودکان ممکن است به موقعیت‌ها و شرایطی که در آنها قرار می‌گیرند، مربوط باشد. در برخی موارد، وقتی کودک خوشحال نیست یا بی‌حوصله یا نگران است، بدرفتاری می‌کند. این موضوع برای خانواده به‌عنوان یک رفتار خطرناک تلقی می‌شود. حال به نظر شما چطور می‌توان عصبانیت کودکان را تشخیص داد؟ خشم و عصبانیت کودکان نشانه‌هایی دارد که در ادامه آنها را بیان می‌کنیم:

• مشکل در برقراری ارتباط: اگر کودک شما نتواند با خواهر یا برادر کوچک‌تر خود ارتباط برقرار کند و به‌جای حل مشکلات، به خشم و پرخاشگری روی آورده باشد، این ممکن است نشانه ضعف در کنترل خشم باشد.
• ایجاد اختلال در زندگی خانوادگی: رفتارهای پرخاشگرانه کودک می‌تواند باعث ایجاد مشکلات در خانواده شود و روی دیگر اعضای خانواده نیز تأثیر بگذارد.
• رفتار اشتباه: رفتارهایی همچون پرت‌کردن اجسام یا گریه بیش از حد نباید طبیعی باشد. اگر این رفتارها ادامه پیدا کند، نشانه ناهنجاری و عدم کنترل خشم در کودکان است.

دور کردن کودک از موقعیت های بروز خشم

یکی از راه های کنترل خشم در کودکان دورکردن آنها از موقعیت یا شرایطی است که موجب بروز خشم و عصبانیت می‌شود. با دورکردن کودک از محیط‌های تنش‌زا می‌توانید از بروز واکنش‌های ناخواسته جلوگیری کنید. اگر کودک شما حین بازی با برخی افراد، پرخاشگر می‌شود باید بازی را متوقف کنید. همچنین اگر متوجه شدید که موقعیت خاصی باعث افزایش عصبانیت کودک شده است، از فرزندتان خواهش کنید که فعالیت را متوقف کرده و کمی استراحت کند.

 برای بهبود وضعیت می‌توانید او را با فعالیت دیگری مشغول کنید. سعی کنید فرزندتان آرام شود و عصبانیتش فروکش کند. بعد از اینکه کودکتان از موقعیت دور و آرام شد، با او گفتگو کنید. بپرسید که چه اتفاقی افتاده است و چرا احساس عصبانیت کرده است. این کار می‌تواند به شناخت بهتر احساسات او کمک کند. با این راهکارها، شما می‌توانید بهتر کنترل کودک خود را بیاموزید و از وقوع واکنش‌های پرخاشگرانه جلوگیری کنید.

مطالعه بیشتر: بهبود ارتباطات خانوادگی با مراجعه به مشاوره خانواده

آموزش تمرینات تنفسی: از راه های کنترل خشم در کودکان

کنترل خشم در کودکان می‌تواند یک مهارت مهم و کاربردی باشد و به آن‌ها کمک کند با احساسات منفی خود بهتر روبه‌رو شوند. تمرینات تنفسی ساده‌ترین راهکار کنترل خشم در کودکان است. زمانی که کودکانتان عصبی و پرخاشگر می‌شود از او بخواهید چند نفس عمیق بکشد. این تمرین باعث آرامش ذهنی می‌شود و به کاهش تنش و خشم کودک کمک می‌کند.

همچنین می‌توانید از او بخواهید به‌آرامی نفس بکشد و تعداد تنفس‌های خود را بشمارد. این کار نیز باعث می‌شود کودک بتواند خشم خود را کنترل کند. تمرین تنفس بازدم نیز به کودکان کمک می‌کند تا با اعتمادبه‌نفس بیشتری احساسات خود را مدیریت کنند.

تحسین کردن رفتار مناسب کودکان

یکی از راه‌های مهم در آموزش کودکان برای کنترل خشم، تشویق و تحسین آنها برای انجام رفتارهای مثبت و مناسب است. وقتی کودک احساسات منفی خود را مدیریت می‌کند یا رفتار درستی انجام می‌دهد، حتماً او را تشویق کنید. این تشویق و تحسین باعث می‌شود به انجام رفتارهای مناسب ترغیب شود. حتی می‌توانید در مورد کنترل خشم با او صحبت کنید و به او بگویید از اینکه توانسته عصبانیت خود را مدیریت کند خوشحال هستید. هر زمان کودکتان رفتار درستی انجام می‌دهد از او تشکر کنید تا او هم از شما خصلت سپاسگزاری‌کردن را یاد بگیرد.

 زمانی که کودکتان توانست عصبانیت و خشم خود را کنترل کند به او انگیزه بدهید تا به این رفتار ادامه دهد و دلسرد نشود. به او بگویید می‌دانید که چقدر توانمند است و می‌تواند هر موقعیت تنش‌زایی را به‌خوبی مدیریت کند. به‌این‌ترتیب می‌توانید اعتمادبه‌نفس کودک خود را تقویت کنید و مهارت کنترل خشم را به کودک خود یاد دهید.

تقویت مهارت حل مساله در کودک

وقتی که کودک شما آرام است باید از این فرصت استفاده کنید و به او مهارت حل مسئله را آموزش دهید. برای این کار می‌توانید با فرزند خود درباره دوستانش، زندگی روزمره، مشکلات و احساساتش صحبت کنید. اگر با او یک رابطه دوستانه داشته باشید می‌توانید به‌راحتی پی به مشکلاتش ببرید. به احساسات فرزندتان بادقت گوش دهید. او را تشویق کنید که احساسات خود را با شما به اشتراک بگذارد و بدون ترس از احساسات و ترس‌هایش صحبت کند.

به‌جای اینکه فرزندتان در مورد دلایل عصبانیتش صحبت کند از او بخواهید راه‌حل‌های ممکن برای حل این مشکل را پیشنهاد دهد. این تمرین به او کمک می‌کند تا فرایند حل مسئله را یاد بگیرد. او را تشویق کنید تا با چالش‌هایش روبه‌رو شود. با این کار نیز مهارت حل مسئله تقویت می‌شود. با فرزندتان در مورد انتخاب‌ها و تصمیم‌هایی که می‌گیرد صحبت کنید و عواقب مثبت یا منفی هر تصمیم را بررسی کنید. این کار باعث می‌شود فرزندتان بهترین راه‌حل‌ها را انتخاب کند. با ایجاد این عادات و تمرین مکرر، فرزندان شما به‌مرورزمان مدیریت خشم و مهارت حل مسئله را یاد می‌گیرد.

بازی و ورزش : از راه های کنترل عصبانیت در کودکان

یکی از بهترین راه‌ها برای کنترل عصبانیت در کودکان، اضافه‌کردن فعالیت‌های ورزشی به برنامه روزانه آنها است. ورزش‌کردن نه‌تنها به بهبود سلامتی جسمی کودک کمک می‌کند؛ بلکه در کاهش تنش‌ها، افسردگی و اضطراب نیز نقش مهمی دارد. برای این کار می‌توانید با کودکتان در مورد فعالیت‌های ورزشی که دوست دارد صحبت کنید و به او اجازه دهید فعالیت موردعلاقه خود را انتخاب کند. حتی می‌توانید ورزش را به بازی تبدیل کنید تا کودک لذت بیشتری ببرد.

 همچنین می‌توانید یک برنامه ثابت برای فعالیت‌های ورزشی تعیین کنید. این برنامه می‌تواند هفتگی یا ماهیانه باشد. برای تأثیر بیشتر می‌توانید ورزش را به یک فعالیت خانوادگی تبدیل کنید. به‌این‌ترتیب کودک می‌تواند تعامل را یاد بگیرد و احساس امنیت و آرامش بیشتری داشته باشد.

نقاشی کشیدن: راهکار کنترل خشم در کودکان

نقاشی کشیدن یک ابزار قدرتمند است که می‌تواند به کودکان کمک کند تا احساسات خود را به نحوی خلاقانه بیان کنند. این فعالیت هنری نه‌تنها یک وسیله برای خلاقیت است بلکه می‌تواند یک راهکار مؤثر برای مدیریت خشم در کودکان باشد. همچنین نقاشی کشیدن فرایندی آرام و ریتمیک است که به کودک کمک می‌کند تا احساسات خود را بیان کند. نقاشی کشیدن نیازمند تمرکز و توجه به جزئیات است. این فعالیت به کودکان کمک می‌کند تا از تفکرات منفی و خشم دور شوند.

 کودکان گاهی نمی‌توانند احساسات خود را با کلام بیان کنند. در نتیجه کشیدن نقاشی به آن‌ها این امکان را می‌دهد که بدون کلام، احساسات خود را بیان کرده و به دیگران نشان دهند. با این کار کودکان احساس موفقیت کرده و اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا می‌کنند. این احساسات مثبت باعث می‌شود کودک کنترل خشم را نیز یاد بگیرد.

ساختن دمانسج خشم: از روش های مدیریت خشم در کودکان

اغلب کوکانی که دچار بیش فعالی هستند بیشتر از سایر کودکان دچار عصبانیت و خشم می‌شوند. در این راستا دماسنج خشم یک ابزار جذاب و مفید است که به کودکان کمک می‌کند احساسات خود را درک کنند و نحوه کنترل خشم را یاد بگیرند. برای ساخت دماسنج خشم روی یک کاغذ بزرگ یک دماسنج بکشید. از پایین با عدد صفر شروع کنید و تا ۱۰ بنویسید. هر عدد نشان‌دهنده میزان خشم است، به‌طوری‌که صفر حس بدون عصبانیت، ۵ مقدار متوسط خشم و ۱۰ بیشترین مقدار عصبانیت را نشان می‌دهد.

 زمانی که کودک احساس ناراحتی یا عصبانیت نمی‌کند و آرام است، روی عدد ۰ علامت زده و به او توضیح بدهید که یعنی در این حال او اصلاً عصبانی نیست. به کودک اجازه دهید تا احساسات خود را با اعداد نشان دهد. ممکن است بگوید که وقتی در سطح ۲ است، صورتش داغ می‌شود و در سطح ۷ دستانش را مشت می‌کند. سپس به او یاد دهید تا در هر مرحله بتواند خشم خود را کنترل کند.

آموزش کنترل خشم به کودکان با ایجاد فضای امن در خانه

خشم و عصبانیت جزو احساساتی هستند که هر کودکی ممکن است در هر سنی با آن مواجه شود. نکته مهم نحوه یادگیری و کنترل خشم و پرخاشگری است. همان‌طور که در مطالب بالا نیز گفتیم راه‌های زیادی برای کنترل خشم کودکان وجود دارد. والدین می‌توانند با ایجاد یک محیط آرام و امن در خانه، پرخاشگری و عصبانیت کودکان خود را کنترل کنند. برای مثال یک راهکار ساده برای تسکین کودکان و کاهش خشم آنها، شمردن اعداد به‌صورت معکوس است. این فعالیت به کودک کمک می‌کند تا ذهن خود را منحرف کرده و عصبانیتش فروکش کند.

وقتی کودکانتان عصبانی است از او بخواهید از محیط تنش‌زا دور شود. با این کار به او کمک می‌کنید تا هم خشم خود را کنترل کند و هم جلوی رفتارهای پرخاشگرانه او را می‌گیرید. باز و بسته کردن مشت نیز یکی از مواردی است که به کاهش استرس و هیجان کودک کمک می‌کند. این کار باعث تخلیه عصبانیت و انرژی منفی او نیز می‌شود. صحبت‌کردن با یک دوست یا یک فرد قابل‌اعتماد نیز می‌تواند کودک را آرام کند. با این کار فرزند شما می‌تواند احساسات خود را به اشتراک بگذارد و نظرات دیگران را بشنود. در حالت خشم و عصبانیت می‌توانید از کودکتان بخواهید به یک مکان آرام مانند اتاق خودش یا هر جای دیگری که احساس آرامش می‌کند برود و پس از اینکه آرام‌تر شد برگردد و با شما صحبت کند.

تعیین قانون و حد و مرز برای عصبانیت

 به‌طورکلی حس عصبانیت یک احساس طبیعی است که باید کنترل شود. تعیین قوانین و حد و مرزهایی برای عصبانیت، به کودکان کمک می‌کند تا بهترین راه برای بیان احساساتشان را پیدا کنند. در این راستا، می‌توانید از روش‌های مختلفی برای تعیین قوانین عصبانیت استفاده کنید. به‌عنوان‌مثال بگذارید فرزندتان بداند که بیان عصبانیت مجاز است، اما تعیین یک زمان و مکان خاص برای این کار، می‌تواند خشم او را کنترل کند. به کودکان آموزش دهید که احساسات خود را با استفاده از کلمات بیان کنند. این کمک می‌کند تا کودک احساسات خود را به‌راحتی بیان کند و جلوی عصبانیت‌های ناشی از ناتوانی در بیان احساسات گرفته شود.

 همچنین می‌توانید با کودکان قوانین و مرزهای مرتبط با عصبانیت را مشخص کنید. به آنها بگویید که چه‌کارهایی قبول است و چه‌کارهایی قابل‌قبول نیست. آموزش راه‌حل‌های مثبت و سازنده برای حل مشکلات به بچه‌ها، می‌تواند کمک زیادی به کنترل عصبانیت و خشم آنها کند. حفظ حد و مرزهای تعیین شده و تشویق به رفتارهای مثبت، به کودکان کمک می‌کند تا بتوانند احساساتشان منفی خود را کنترل کنند. این قوانین می‌توانند تضمینی برای سلامت روانی کودکان نیز باشند.

مراجعه به مشاور کودک

 در کنار همه این روش‌ها برای کنترل خشم کودکان، مراجعه به مشاوره کودک و روان‌پزشک کودک، بهترین راهکار برای مقابله با این مشکل است. مشاور کودک می‌تواند به شما کمک کند که تا دیگر روش‌های کنترل خشم در کودکان را یاد بگیرید و این شرایط را بهتر مدیریت کنید. یک مشاور کودک می‌تواند با تحلیل علل عصبانیت فرزندتان، به شما کمک کند تا حس فرزند خود را بهتر و بیشتر درک کنید.

 یک روان‌شناس ماهر در جلسات مشاوره با کودک شما مهارت‌های مدیریت خشم را به او یاد می‌دهد. حتی گاهی اوقات ممکن است دلیل عصبانیت کودک برخی بیماری‌ها مانند اوتیسم باشد. در این صورت مشاور کودک و روان‌شناس می‌تواند این شرایط را تشخیص دهد و مشکل را رفع کند. مشاور کودک می‌تواند به بهبود ارتباطات خانوادگی نیز کمک کند و والدین را در درک بهتر رفتارها و احساسات فرزندانشان یاری نماید. مشاور نه‌تنها به کودکان، بلکه به والدین نیز کمک می‌کند تا مهارت‌های بهتری در تربیت فرزندان پیدا کرده و خود را برای مواجهه با موقعیت‌های دشوارتر آماده کنند. با مراجعه به‌موقع به مشاور و روان‌شناس کودک می‌توان جلوی بروز مشکلات بیشتر و بزرگ‌تر را گرفت.

سخن پایانی

باتوجه‌به مطالب ذکر شده در این مقاله متوجه شدیم که یادگیری راه‌های کنترل خشم در کودکان اهمیت بسیار زیادی دارد. در این راستا روش‌های متنوع و زیادی وجود دارد که می‌تواند به والدین و فرزندان کمک کند. بهترین روش برای درمان خشم و کنترل پرخاشگری در کودکان مراجعه به کلینیک روانشناسی و مشاوره و دریافت مشاوره اصولی است. مشاور می‌تواند به‌راحتی دلیل خشم کودک شما را تشخیص داده و راهکارهای مناسب برای کنترل عصبانیت آنها را ارائه دهد.

کلینیک پزشک اول